PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Amnesty International domaga się aktywnej roli Polski podczas 80. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ
Rozpoczynająca się 9 września 2025 r. osiemdziesiąta, jubileuszowa sesja Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych stwarza szansę dla rządu RP, by upomnieć się o prawa człowieka. Głos polskich władz w obronie wartości jest dziś szczególnie potrzebny.
Amnesty International wzywa rząd Polski, aby stanął po stronie ofiar i pokrzywdzonych naruszeniami praw człowieka, w szczególności ofiar ludobójstwa w Gazie, a także ofiar naruszeń praw człowieka, do których dochodzi m.in. w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej, Iranie, Mjanmie, Syrii i Ukrainie. Apelujemy, by rząd Polski poparł inicjatywy zgłaszane na forum ONZ, które odpowiadają na naruszenia praw człowieka. Z treścią naszego apelu do Ministra Spraw Zagranicznych można zapoznać się poniżej.
List w sprawie 80. sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów
Zjednoczonych
Szanowny Panie Premierze,
Zwracamy się do Pana w związku z nadchodzącą 80. sesją Zgromadzenia Ogólnego
Organizacji Narodów Zjednoczonych i apelujemy o zapewnienie, aby Polska z oddaniem
i determinacją podjęła konkretne, wymierne działania zapewniające wsparcie praw
człowieka i przestrzeganie prawa humanitarnego w każdej sytuacji, w szczególności w
tych przypadkach, kiedy ludność cywilna każdego dnia jest pozbawiana podstawowych
praw i godności.
80. rocznica powstania ONZ przypada na czasy pełne wyzwań. Na świecie toczą
się liczne konflikty zbrojne, Izrael dokonuje ludobójstwa na ludności palestyńskiej w
Strefie Gazy, a międzynarodowe struktury ONZ powołane by strzec pokoju i
bezpieczeństwa, w szczególności Rada Bezpieczeństwa, pokazują swoje ograniczone
znaczenie i polityczną słabość, podważając tym samym wiarygodność wartości, których
przestrzeganie zostało zagwarantowane w Karcie Narodów Zjednoczonych. Apelujemy,
aby podczas swojego przemówienia osoba reprezentująca Polskę wprost wezwała do
natychmiastowego zakończenia ludobójstwa Palestyńczyków w Strefie Gazy, którego
dopuszcza się Izrael i dała jasny sygnał, że dalsze milczące przyzwolenie czyni nas
współwinnymi zbrodni. Żądanie natychmiastowego zawieszenia broni i bezwarunkowego
zniesienia bezprawnej blokady Strefy Gazy przez Izrael musi być wyraźne i
jednoznaczne. Wzywamy Polskę do zdecydowanego zaangażowania w zakresie pilnego
wypełnienia przez wszystkie państwa swoich obowiązków międzynarodowych i
wstrzymania wszelkich dostaw broni i urządzeń monitorujących oraz wsparcia
wojskowego dla Izraela, a także wstrzymania wszelkich dostaw i wymiany handlowej,
które są powiązane, bądź przyczyniają się do ludobójstwa, nielegalnej okupacji
terytorium Palestyny i systemu apartheidu wymierzonego w ludność palestyńską,
przeprowadzanych przez Izrael.
Innym ważnym tematem, który z pewnością zdominuje rozmowy 80. sesji Zgromadzenia
Ogólnego ONZ jest wieloaspektowy kryzys finansowy, z którym mierzy się organizacja. W
marcu Sekretarz Generalny António Guterres przedstawił inicjatywę “UN80”, której
celem jest zapewnienie, aby organizacja efektywnie wykorzystując ograniczone zasoby
pozostała skuteczna i odpowiadała na potrzeby osób, dla których działa. W tym samym
czasie zaczęły docierać informacje, że Stany Zjednoczone niemal całkowicie
zaprzestaną dalszego finansowania ONZ. Zmiany strukturalne w organizacji i
konsolidacja zadań muszą zostać przeprowadzone z uwzględnieniem nadrzędnej roli
praw człowieka wewnątrz systemu. Reforma nie może przyjmować szablonowych
rozwiązań. Sytuacja wymaga przemyślanej odpowiedzi, która dostosuje do potrzeb i
wzmocni ONZ.
Na 80. Zgromadzeniu Ogólnym ciąży również odpowiedzialność by razem z Radą
Bezpieczeństwa zorganizować procedurę wyboru i mianowania nowego Sekretarza
Generalnego, który zastąpi António Guterresa, gdy jego druga kadencja dobiegnie końca
31 grudnia 2026 r. Wśród państw członkowskich zdaje się przeważać przekonanie, że
nadszedł czas, aby po raz pierwszy w historii ONZ to kluczowe stanowisko objęła kobieta.
Za niezwykle istotne należy uznać zapewnienie przejrzystej procedury wyboru osoby
sprawującej mandat, gwarantującej jej inkluzyjność i rzeczywisty udział społeczeństwa
obywatelskiego.
Mając na uwadze opisane wyżej wyzwania, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej
konieczne jest, aby obrady i decyzje podjęte przez 80. Zgromadzenie Ogólne
odzwierciedlały w progresywnym ujęciu zasady i standardy zawarte w Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka i innych normach międzynarodowego prawa praw człowieka i
pokazywały prawdziwe zaangażowanie państw członkowskich w ochronę praw każdej
osoby.
W tym kontekście, Amnesty International wzywa rząd Polski, aby stanął po stronie ofiar
i pokrzywdzonych naruszeniami praw człowieka, a także tych którzy niestrudzenie
działają na rzecz ochrony tych praw. Apelujemy by rząd Polski poparł inicjatywy, które
odpowiadają na naruszenia praw człowieka. Zachęcamy polski rząd do wyrażenia takiego
podejścia w przemówieniach w trakcie 80. sesji i do efektywnego działania we
współpracy z pozostałymi państwami członkowskimi w odpowiedzi na informacje
dotyczące praw człowieka dostarczone nie tylko przez agendy ONZ, ale też inne
wiarygodne źródła.
Zachęcamy Polskę do zabrania głosu w sprawie trudnej sytuacji z jaką mierzą się
obrońcy i obrończynie praw człowieka i podkreślenia ich znaczącej roli oraz prawa do
działania na rzecz promocji i ochrony praw człowieka w sposób wolny od prześladowań,
represji i strachu. Zachęcamy także do poruszenia problematyki kurczącej się
przestrzeni dla działań społeczeństwa obywatelskiego, zarówno wewnątrz ONZ, jak i w
wielu krajach na świecie. Apelujemy także o zapewnienie dostępu i możliwości udziału
społeczeństwa obywatelskiego w pracach ONZ bez jakichkolwiek przeszkód i
ograniczeń.
Podsumowując, apelujemy, aby działania Polski podczas tegorocznej sesji
Zgromadzenia Ogólnego ONZ odzwierciedlały zdecydowane zaangażowanie na rzecz
praw człowieka i we współpracy z innymi rządami prowadziły do:
· Aktywnego udziału w procesie „UN80” i obrony integralności systemu praw
człowieka, w tym poprzez istotne zwiększenie nakładów na organy i mechanizmy
ochrony praw człowieka, w sposób jasny, zrównoważony i wymierny.
· Zaproponowania kroków zmierzających do wzmocnienia Rady Praw Człowieka i
zwiększenia jej zdolności do szybkiego, skutecznego i efektywnego reagowania na
liczne wyzwania w zakresie praw człowieka.
· Wezwania do zakończenia ludobójstwa Palestyńczyków, którego dopuszcza się Izrael
w Strefie Gazy, zdecydowanego zaangażowania się wszystkich państw w wypełnienie
swoich międzynarodowych zobowiązań i wstrzymania sprzedaży broni Izraelowi, a
także zakazania handlu z nielegalnymi osiedlami budowanymi na terytorium
Palestyny, które przyczyniają się do dalszego podsycania konfliktu.
· Zapewnienia, aby procedura wyboru i mianowania nowego Sekretarza Generalnego
ONZ była przejrzysta i sprawiedliwa oraz aby społeczeństwo obywatelskie miało
konkretne i realne możliwości uczestniczenia w tym procesie, wyrażania opinii i
zadawania pytań kandydatom.
· Zapewnienia, aby rezolucje krajowe i tematyczne przedstawiane w Trzecim Komitecie
Zgromadzenia Ogólnego i na sesjach plenarnych zawierały zdecydowane
postanowienia w zakresie praw człowieka.
· Skłonienia Zgromadzenia Ogólnego do poparcia konkretnych i skutecznych rozwiązań
w celu pociągnięcia do odpowiedzialności za naruszenia praw człowieka, zbrodnie
wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości, w tym zbrodnie apartheidu popełniane w
różnych państwach i regionach świata, w tym w Koreańskiej Republice Ludowo-
Demokratycznej, Iranie, Izraelu/na okupowanym terytorium palestyńskim, Mjanmie,
Syrii i Ukrainie.
· Doprowadzenia do przyjęcia zdecydowanej rezolucji w przedmiocie tortur i innych
form znęcania się w celu zapewnienia bezwzględnego zakazu tortur oraz
uwzględnienia konieczności przyjęcia skutecznych środków, które doprowadzą do
rzeczywistego wyeliminowania tortur i innych form znęcania się. 80 Zgromadzenie
Ogólne ONZ powinno również poprzeć międzynarodowe wysiłki na rzecz ustanowienia
i egzekwowania zakazów i kontroli produkcji i handlu „narzędziami tortur”, w
szczególności poprzez negocjacje prawnie wiążącego instrumentu w tym zakresie.
· Wsparcia zdecydowanych rezolucji w innych kwestiach tematycznych dotyczących
praw człowieka, takich jak między innymi prawa dziecka, międzynarodowa
współpraca podatkowa, zautomatyzowane systemy broni (AWS), zbrodnie przeciwko
ludzkości.
· Jednoznacznego zadeklarowania znaczenia poszanowania, ochrony i promowania
praw kobiet i dziewcząt, również w zakresie praw seksualnych i reprodukcyjnych, w
tym prawa do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego. Obrony ram prawnych
stanowiących podstawę równości płci i przeciwdziałanie próbom wycofania się z
długoletnich międzynarodowych zobowiązań dotyczących praw kobiet i dziewcząt.
· Zajęcia zdecydowanego stanowiska w sprawie zakazu dyskryminacji wszystkich osób
ze względu na płeć, rasę, religię i inne cechy, a zwłaszcza ze względu na ich
orientację seksualną, tożsamość płciową lub ekspresję płciową. Dołożenia wszelkich
starań, aby język odnoszący się do orientacji seksualnej i tożsamości płciowej nie był
podważany w odpowiednich rezolucjach.
· Wykorzystania okazji, jaką stwarza 80. sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ, do
podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia do traktatów dotyczących praw człowieka,
których Polska nie jest jeszcze stroną, zwłaszcza Protokołu dodatkowego do
Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych Socjalnych i Kulturalnych oraz
protokołu dodatkowego do Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami, a
także zachęcenia innych państw do podjęcia takich działań.
Dziękujemy za uwagę poświęconą powyższym kwestiom i liczymy, że Polska dołączy do
wysiłków, aby podstawowe prawa człowieka pozostały głównym przedmiotem obrad 80.
sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Pozostajemy otwarci na możliwość szerszego
omówienia podniesionych kwestii podczas osobistego spotkania w najbliższym
dogodnym terminie.
Z poważaniem,
Anna Błaszczak-Banasiak
Dyrektorka Stowarzyszenia AI
