PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Przeszłość to dziś, tylko cokolwiek dalej ? to cytat z Cypriana Kamila Norwida.
Jakże aktualny w obliczu Świąt i nadchodzącego 2011 Roku. Podsumowując miniony rok i kreśląc plany na przyszły, przypomnijmy sobie, co działo się przed laty, aby nasza refleksja była pełniejsza.
250 lat temu
Miłośnikom obchodów okrągłych rocznic, chcielibyśmy przypomnieć,że w roku 1761 Stanisław Konarski opublikował ” O skutecznym rad sposobie”. Przemyślenia reformatora szkolnictwa w Polsce czasów oświecenia zdają się aktualne także dzisiaj. W tymże roku otwarto fabrykę ołówków w Norymberdze, pierwszy raz rysik osadzając w drewnie , a Jan Jakub Rousseau pisze powieść Nowa Heloiza
150 lat temu
Pasjonatom historii literatury przypominamy, że w roku 1861 zmarł Taras Szewczenko, narodowy poeta Ukrainy; Levis-Strauss wyprodukował pierwszą parę dżinsów; w Rzymie ukazał się pierwszy numer Osservatore Romano; proklamowano wówczas także zjednoczenie Rumunii. Natomiast w Rosji nastąpiło uwłaszczenie chłopów. Od lutego do kwietnia w Warszawie odbywały się wielkie manifestacje narodowe, a w tym samym czasie Szkot McKay skonstruował pierwszą na świecie maszynę do pisania. W marcu -proklamowano powstania królestwa Włoch; a w lutym powstanie Skonfederowanych Stanów Ameryki, 12 kwietnia wybuchła amerykańska Wojna Secesyjna.
100 lat temu
W roku 1911 wybuchła rewolucja w Meksyku; Kazimierz Funk, polski biochemik w Nowym Jorku odkrywa witaminy; 3 lutego w wyniku II Kryzysu Marokańskiego Francja zajmuje Maroko. 15 grudnia Roald .Amundsen zdobywa biegun południowy ( 18 stycznia 1912 dotarł tam Robert Scott).
75 lat temu
W roku 1936 ,20 kwietnia opublikowano prezydencki dekret o utworzeniu Funduszu Obrony Narodowej. Niewiele pomógł w wojnie z Niemcami, która wybuchła w 1939 roku; 15 maja zaprzysiężono rząd Feliksa Sławoja- Składkowskeigo, ostatni przed wybuchem wojny; 10 listopada Edward Rydz- Śmigły został Marszałkiem Polski; a tego samego dnia oficjalnie zaczęto rozbudowę Centralnego Okręgu Przemysłowego. Miłośnikom sportu przypominamy , że w lutym zimowe igrzyska odbyły się w Garmisch- Parten- Kirchen, a kiedy jeszcze nie opadły sportowe emocje , 7 marca wojska niemieckie wkroczyły do zdemilitaryzowanej Nadrenii. Europa i świat tylko temu się przyglądały. Z innych wydarzeń: 17 czerwca szefem policji został Heinrich Himmler; 1 sierpnia rozpoczęły się igrzyska letnie w Berlinie, a 19 sierpnia w Moskwie rozpoczął się proces Lwa Kamieniewa, Grigorija Zinowiewa i innych czołowych postaci komunistycznej partii Rosji. 24 sierpnia wszyscy skazani zostali rozstrzelani. Kiedy w Moskwie Stalin robił czystki, 3 maja we Francji wygrał wybory Front Ludowy; cztery miesiące wcześnie j wybory w Hiszpanii wygrywa tamtejszy Front Ludowy w Hiszpanii.; 18 lipca wybuchła hiszpańska wojna domowa. W Wielkiej Brytanii 21 stycznia tron objął Edward VII a 10 grudnia abdykował, na tron wstąpił Jerzy VI. Z wydarzeń kulturalnych warto odnotować, że 25 kwietnia odbyła się premiera baletu ?Jezioro Łabędzie? Piotra Czajkowskiego; Literackiego Nobla zdobył Eugene O’Neill. W Polsce Maria Kuncewiczowa wydaje „Cudzoziemkę”, Melchior Wańkowicz „Na tropach Smętka”; Czesław Miłosz ” Trzy zimy”. W Ameryce Wiliam Faulkner „Absalome, Absalome”, a Margaret Mitchell „Przeminęło z wiatrem”. W lutym 1936 roku w Niemczech rozpoczęto produkcje samochodów Volkswagen, a 21 lutego w Zakopanem uruchomiono kolejkę linową na Kasprowy Wierch.
50 lat temu
Dopiero 16 stycznia 1961 sprowadzono z Kanady do Polski skarby wawelskie; 15 lipca w wyniku reformy nauczania usunięto ze szkól religię; 13 sierpnia NRD i Rosjanie zaczęli budować mur berliński wokól Berlina Zachodniego; 15 grudnia Adolf Eichmann został skazany na karę śmierci. Powieszono go 31 maja 1962; 18 kwietnia następuje amerykańska inwazja w Zatoce Świń, którą odpiera Kuba. Fidel Castro obejmuje rządy, które trwają do dzisiaj ; 18 września w wyniku katastrofy lotniczej zginał Dag Hammarskjold sekretarz generalny ONZ; jego następcą został 3 listopada U Thant. Pół wieku temu odnotowano fabularny debiut Romana Polańskiego „Nóż w wodzie”. 2 lipca minie pól wieku jak samobójstwo poprzez strzał w głowę z myśliwskiej strzelby popełnił Ernest Hemingway. Literackiego Nobla zdobył Ivo Andric. W tymże roku Stanisław Lem publikuje ?Solaris? i ?Powrót z Gwiazd? John Heller ?Paragraf 22?. 12 kwietnia w Kosmos leci pierwszy w świecie astronauta Jurij Gagarin; 7 sierpnia Ziemię z kosmicznej perspektywy ogląda Herman Titow. W sierpniu odbył się Pierwszy Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie; natomiast 14 lipca Jan XXIII publikuje encyklikę Mater et Magistra/
30 lat temu
Rok 1981 to rok znamienny dla Polaków i Polski. Przypomnijmy – 11 lutego generał Wojciech Jaruzelski zostaje premierem i apeluje o 100 spokojnych dni; 26 maja umiera prymas Stefana Wyszyński; w kraju wrzało i 13 grudnia wprowadzono stan wojenny po ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, czyli słynnej WRON-y. Zanim to nastąpiło 29 kwietnia uwolniono zakładników z ambasady USA w Teheranie; 1 stycznia przyjęto Grecję do Unii Europejskiej; 23 lutego odbyła się próba wojskowego zamachu stanu w Hiszpanii. Wystąpienie telewizyjne króla Juana Carlosa udaremniło pucz wojskowych, bo monarcha poparł demokrację; 13 maja Ali Agca strzelał na placu św. Piotra do Jana Pawła II. Papież cudem przeżył. 6 października w zamachu zginął prezydent Egiptu Anwar Sadat. W tym też roku odbyła się premiera filmu ?Człowiek z żelaza? Andrzeja Wajdy; literackiego Nobla otrzymał Elias Canetti a Gabriel Garcia Marquez publikuje ?Kronikę zapowiedzianej śmierci. Rok potem on otrzyma Literacką Nagrodę Nobla. Trzydzieści lat temu także pierwszy raz opisano kliniczne objawy choroby AIDS, a 12 kwietnia po raz pierwszy w Kosmos wystartował amerykański wahadłowiec Columbia.
25 lat temu
31 maja 1986 roku SB ujęła Zbigniewa Bujaka ukrywającego się od wprowadzenia stanu wojennego; 29 kwietnia gigantyczny wybuch elektrowni jądrowej w Czarnobylu; Literackiego Nobla przyznano Wole Soyince. Odbyły się premiery filmów O. Stone „Pluton” i „Dzieci gorszego Boga” R. Hainena. 28 stycznia katastrofa promu lotniczego Challenger. Zginęło 7 kosmonautów. 20 marca w Gnieźnie, czterech mieszkańców Gdańska kradnie z tamtejszej katedry srebrny relikwiarz św. Wojciecha. 13 maja Jerzy Urban rzecznik prasowy rządu wysyła śpiwory dla bezdomnych Amerykanów. 16 czerwca Polskę przyjęto do Międzynarodowego Funduszu Walutowego. 19 grudnia powrócił do Moskwy z zesłania Andriej Sacharow. 28 lutego w wyniku zamachu zginął premier Szwecji Olaf Palme. W Polsce Tadeusz Konwicki wydaje „Nowy Świat i okolice” Andrzej Szczypiorski „Początek”: Wisława Szymborska „Ludzie na moście”.
15 lat temu
25 stycznia 1996 roku do dymisji podał się premier Józefa Oleksego po tym jak Andrzej Milczanowski zarzucił mu szpiegostwo na rzecz Rosji; 23 kwietnia zostaje zastrzelony Dżochar Dudajew, separatysta czeczeński; 12 sierpnia odnotowano spektakularne bankructwo rosyjskiego dziennika „Prawda”. Do Polski z Meksyku powrócił Sławomir Mrożek. Dwa lata temu, w 2008 roku ponownie wyjechal z kraju osiadając w Nicei. Literackiego Nobla otrzymała Wisława Szymborska; Thomas Pynchon wydaje książkę ?Mason i Dixon?; Stefan Kisielewski ?Dzienniki” a Wiesław Myśliwski „Widnokrąg”. W USA ujęto Teddy Kaczyńskiego unabombera.
10 lat temu
10 lipca 2001 roku odbyła się uroczystość upamiętniająca zamordowanie żydów w Jedwabnem; 29 lipca umarł Edward Gierek były I sekretarz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ; 23 września wybory parlamentarne wygrywa SLD; 11 września zamach terrorystyczny Al-Kaidy na Nowy Jork. W lutym wybuchła wojna domowej w Macedonii. 25 maja nastąpiła kradzież fresków Bruna Schulza w Drohobyczu; 9 września odbyła się premiera filmu ?Quo vadis” Jerzego Kawalerowicza; W kwietniu epidemia pryszczycy zdziesiątkowała bydło w Europie Zachodniej.
