PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Sąd Najwyższy w uchwale rozstrzygnął przedstawione przez Rzecznika Praw Obywatelskich zagadnienie prawne i zaaprobował przedstawione przez rzecznika stanowisko uznając, że kary porządkowe określone w art. 49 § 1 ustawy prawo o ustroju sądów mogą być stosowane tylko wobec osób obecnych w czasie i miejscu wykonywania czynności sądowych. W sytuacji, gdy osoby te bądź to naruszają powagę, spokój lub porządek tych czynności bądź to ubliżają sądowi, innemu organowi państwowemu lub osobom biorącym udział w tej czynności, niezależnie od tego, w jakiej formie to czynią. Kar tych nie stosuje się natomiast do czynów naruszających dobra chronione przepisem art. 49 § 1 wyżej wymienionej ustawy, dokonanych jednak poza miejscem i czasem rozprawy, posiedzenia lub innej czynności sądowej, w tym w szczególności w formie pisma złożonego do sądu.
W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy stwierdził, że działanie naruszające powagę, spokój lub porządek czynności sądowych albo ubliżające sądowi lub innemu podmiotowi określonemu w art. 49 § 1 p.u.s.p. może przejawić się w każdej formie, a więc np. w wulgarnych słowach, w gwizdach, okrzykach, w obraźliwych gestach lub mimice, w okazaniu podczas czynności sądowej znieważających rysunków czy haseł. Możliwe jest ono zatem także w piśmie, np. przez rozwinięcie transparentu zawierającego obraźliwe treści albo w zaprezentowaniu podczas czynności innego napisu naruszającego wymienione wyżej dobra. Warunkiem niezbędnym zastosowania tego szczególnego rodzaju represji, jaką stanowi kara porządkowa, jest jednak to, aby naganne zachowanie nastąpiło podczas czynności sądowych. Nie jest więc możliwe wymierzanie kar porządkowych na podstawie art. 49 § 1 p.u.s.p. nawet za czyny, których sprawca dopuścił się w gmachu sądu (np. w sekretariacie lub w gabinecie sędziego), ale poza tokiem rozprawy, posiedzenia lub innej czynności sądowej. Przepis ten nie ma więc także zastosowania w wypadku naruszenia powagi czynności sądowych albo ubliżenia sądowi, innemu organowi państwowemu lub osobom biorącym udział w sprawie w piśmie skierowanym do sądu. Nie ma przy tym znaczenia, czy pismo to zostało złożone do akt sprawy z intencją jego ujawnienia podczas czynności sądowej, czy bez takiej intencji.
W konsekwencji, skład powiększony Sądu Najwyższego, odpowiadając na pytanie zawarte we wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, uchwalił, że kary porządkowe określone w art. 49 § 1 p.u.s.p. mogą być stosowane tylko wobec osób obecnych w czasie i miejscu wykonywania czynności sądowych, gdy osoby te bądź to naruszają powagę, spokój lub porządek tych czynności bądź to ubliżają sądowi, innemu organowi państwowemu lub osobom biorącym udział w tej czynności, niezależnie od tego, w jakiej formie to czynią. Kar tych nie stosuje się natomiast do czynów co prawda naruszających dobra chronione przepisem art. 49 § 1 wskazanej wyżej ustawy, dokonanych jednak poza miejscem i czasem rozprawy, posiedzenia lub innej czynności sądowej, w tym w szczególności w formie pisma złożonego do sądu.
