PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Mijają właśnie trzy tygodnie od Międzynarodowego Dnia Dziecka. Warto przypomnieć, że z tej okazji Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka publicznie zwróciły uwagę polskich władz i opinii publicznej na trudną sytuację małoletnich cudzoziemców w Polsce. Trzeba szybko działać W 2010 roku 375 cudzoziemskich dzieci zostało zatrzymanych i umieszczonych w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców, wyłącznie z powodu nieudokumentowanego pobytu swoich rodziców w naszym kraju. Pobyt w takich ośrodkach może trwać nawet 12 miesięcy i wiąże się z faktycznym pozbawieniem wolności, sam ośrodek i reżim w nim panujący wzorowany jest także na rozwiązaniach więziennych.
Polska jest zobowiązana do przestrzegania praw wszystkich dzieci, również przebywających na jej terytorium cudzoziemców, poprzez przyjęte przez nas zobowiązania międzynarodowe. Konwencja o Prawach Dziecka w artykule 2 zakazuje karania dzieci za czyny rodziców. Artykuł 3 nakazuje kierowanie się najlepszym interesem dziecka we wszystkich działaniach władz publicznych dotyczących małoletnich. Artykuł 37 Konwencji stanowi natomiast, iż detencja może być zastosowana wobec dzieci jedynie jako środek ostateczny i na właściwy, możliwie najkrótszy czas.
Pomimo tych regulacji sądy postanawiają o umieszczeniu rodzin z dziećmi w ośrodkach strzeżonych często bez żadnego badania wpływu takiego środka na małoletnich. Przeprowadzone w marcu 2011 r. przez Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć badanie sytuacji małoletnich w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców wskazuje, iż we wszystkich placówkach minimalne standardy dotyczące materialnych warunków pobytu małoletnich są spełnione. Jednak zarówno z badania przeprowadzonego przez CPPHN (?Detencja dzieci cudzoziemskich w Polsce?) jak i z raportu Stowarzyszenia Interwencji Prawnej z 2010 r. (?Przestrzeganie praw cudzoziemców umieszczonych w ośrodkach strzeżonych. Raport z monitoringu?) płynie wniosek, iż niezależnie od warunków pobytowych w tych ośrodkach, sam fakt umieszczenia i przebywania dzieci w zamknięciu może spowodować nieodwracalne skutki psychiczne oraz zaburzyć prawidłowy rozwój psychofizyczny małoletnich.
Nawet jeśli w ośrodkach zapewniona byłaby odpowiednia dla dzieci opieka psychologiczna (choć na dzień dzisiejszy jej nie ma), będzie ona niewystarczająca dla zapobieżenia negatywnym skutkom przebywania dzieci w warunkach detencji. Taka sytuacja stanowi poważne naruszenie szeregu praw zawartych w Konwencji o Prawach Dziecka jak i w innych dokumentach międzynarodowych, których Polska jest stroną. Zaniepokojenie budzi również fakt, iż żaden z funkcjonujących w Polsce ośrodków nie zapewnia małoletnim należytego dostępu do edukacji. Większość z placówek organizuje zajęcia edukacyjne dla dzieci, zwykle jednak są one prowadzone przez pracowników Straży Granicznej, a ich zakres nie pokrywa się z materiałem realizowanym w szkołach publicznych. Chcielibyśmy, aby rodziny z dziećmi nie były zatrzymywane i żeby ich prawa m.in. prawo do edukacji były przestrzegane, i aby dzieci nie były rozdzielane od rodziców. Mając na uwadze trwające obecnie prace nad nową ustawą o cudzoziemcach proponujemy wprowadzenie zakazu umieszczania wszystkich małoletnich w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców, przy jednoczesnym wprowadzeniu alternatywnych środków zapobiegawczych, poddających kontroli miejsce przebywania cudzoziemców, lecz niewiążących się z pozbawieniem wolności. Takie rozwiązanie pozwoliłoby na zaspokojenie potrzeby kontroli państwowej nad nieudokumentowanymi cudzoziemcami, nie naruszając jednocześnie praw dzieci.
