PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
26 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur. Z tej okazji warto przypomnieć, że Konwencja ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1984 r. i Protokół fakultatywny do tej Konwencji, z dnia 18 grudnia 2002 r., są kluczowymi aktami normatywnymi zawierającymi unormowania mające służyć zwalczaniu tortur oraz zapobieganiu im.
Ratyfikacja przez Polskę Konwencji ONZ, a następnie Protokołu fakultatywnego, pociągnęły za sobą powierzenie w 2008 r. Rzecznikowi Praw Obywatelskich funkcji niezależnego organu wizytującego miejsca pozbawienia wolności, który sprawdza sytuację osób w nich umieszczonych, działając jako krajowy mechanizm prewencji. Od ponad 15 lat pracownicy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich jako przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur spotykają się z osobami przebywającymi m.in. w zakładach karnych, szpitalach psychiatrycznych, domach pomocy społecznej, placówkach wychowawczych czy strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców.
Podczas poufnych rozmów przedstawiciele KMPT niejednokrotnie otrzymują informacje na temat naruszeń praw osób przebywających w detencji. Z perspektywy ostatnich miesięcy szczególnie istotna była obecność przedstawicieli Krajowego Mechanizmu w Zakładzie Karnym w Barczewie. Uzyskane przez delegację KMPT informacje wzbudziły podejrzenia, że w tej jednostce mogło dochodzić do stosowania tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania. W związku ze zgromadzonym w trakcie wizytacji materiałem Rzecznik Praw Obywatelskich zdecydował o zawiadomieniu prokuratury w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa przez funkcjonariuszy ZK w Barczewie. Z informacji przekazanych przez prokuraturę wynika, że w sprawie występuje ponad 40 osób, które mają status pokrzywdzonych. Obecnie trwa gromadzenie materiału dowodowego – przesłuchiwane są osoby, które złożyły pisemne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, oraz analizowana jest obszerna dokumentacja (w tym medyczna) dotycząca pobytu pokrzywdzonych w Zakładzie Karnym w Barczewie. Śledztwo przedłużono do końca lipca br.
O ile sprawa Barczewa oczekuje na jej zbadanie przez sąd, o tyle sprawa Igora Stachowiaka czy 70-letniego mężczyzny pobitego przez funkcjonariuszy KPP w Rykach potwierdzają niestety fakt, że tortury nie są teoretycznym zagadnieniem, lecz realnym problemem.
W ocenie Krajowego Mechanizmu, rzeczywiste zapobieganie torturom i innym formom złego traktowania opiera się w znacznej mierze na popartej rzetelną edukacją świadomości i wrażliwości społecznej dla ofiar naruszeń. Stąd też od wielu lat przedstawiciele Krajowego Mechanizmu angażują się w działalność edukacyjną, prowadząc m.in. szkolenia i warsztaty dla studentów czy przedstawicieli grup zawodowych, którzy mogą mieć w swej pracy kontakt z osobami z doświadczeniem tortur. Działania w tym zakresie prowadzone są w ramach zainicjowanej przez Rzecznika Praw Obywatelskich kampanii społecznej „Państwo bez tortur”. Więcej na stronie RPO
