PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Sprawa prokuratorskiej blokady środków na koncie bankowym. Wystąpienie RPO do MS
- Przepisy dotyczące blokady przez prokuraturę środków na rachunku bankowym rodzą wątpliwości pod względem zgodności z gwarancjami wynikającymi z zasady prawidłowej legislacji, ochrony własności, sądowej kontroli decyzji organów państwa i prawa do skutecznego środka zaskarżenia
- Chodzi m.in. o brak spójności systemowej, nieprecyzyjność przesłanek stosowania blokady oraz fasadowość środków zaskarżenia
- Rzecznik Praw Obywatelskich nie kwestionuje samej potrzeby blokady konta – co zostało przesądzone przez Radę Europy i Unii Europejskiej – lecz sposób jej ujęcia w ustawach
- Marcin Wiącek występuje do Ministra Sprawiedliwości. Resort odpowiada, że prowadzi prace analityczne dotyczące problematyki blokad rachunków bankowych
Analiza wniosków wpływających do BRPO ujawniła niespójność legislacyjną w zakresie poszczególnych ustaw regulujących problematykę blokady środków na rachunku. Rozwiązania przyjęte w ramach poszczególnych ustaw rodzą wątpliwości.
Brak spójności systemowej, nieprecyzyjność przesłanek jej zastosowania oraz fasadowość możliwych środków zaskarżenia sprawia, że dochodzi do naruszenia wymaganej przez art. 1 Protokołu Nr 1 do EKPC równowagi pomiędzy ochroną interesu publicznego oraz interesu prywatnego. Sposób opisania tego środka narusza zaś zasady prawidłowej legislacji. Brak precyzji przesłanek zakresu jego zastosowania uniemożliwia zaś osobie, wobec której go zastosowano, skorzystanie z formalnie przyznanego prawa do skutecznego środka zaskarżenia. Postępowanie takie, wobec braku możliwości weryfikacji przez sąd zasady subsydiarności, konieczności i proporcjonalności, ma bowiem charakter czysto fasadowy.
Prawo unijne
Bezsporne jest, że pranie pieniędzy i powiązane z nim finansowanie terroryzmu i przestępczości zorganizowanej, stanowią poważny problem na szczeblu państwowym i unijnym.
Polska od 1 maja 2008 r. stała się stroną Konwencji Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu. Zobowiązuje ona strony do przyjęcia środków ustawodawczych i innych, koniecznych dla zapewnienia, że środki zamrażania, zajęcia i konfiskaty dotyczą również:
- mienia, na które dochody te zostały przekształcone lub zamienione;
- mienia uzyskanego z legalnych źródeł, jeżeli dochody zostały wymieszane, w całości bądź w części, z takim mieniem, do szacowanej wartości wymieszanych dochodów;
- dochodu lub innych zysków osiągniętych z dochodów, z mienia, na które dochody z przestępstwa zostały przekształcone lub zamienione, lub z mienia, z którym dochody z przestępstwa zostały wymieszane, do szacowanej wysokości wymieszanych dochodów, w taki sam sposób i w tym samym zakresie jak dochody.
Najnowsze prawodawstwo na poziomie UE dotyczące problemu to m. in. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/42/UE z 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa w UE; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1673 z 23 października 2018 r. w sprawie zwalczania prania pieniędzy za pomocą środków prawnokarnych oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1805 z 14 listopada 2018 r. w sprawie wzajemnego uznawania nakazów zabezpieczenia i nakazów konfiskaty.
Więcej na stronie RPO
