PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” zaprasza na konferencję prasową 19 czerwca 2023 roku, godz. 12.15 przed wejściem do Sądu Okręgowego w Warszawie (Al. „Solidarności”127) pt. „Tymczasowe aresztowanie – środek zapobiegawczy czy środek represji?” –
Konferencja prasowa odbędzie się 19 czerwca 2023 roku, godz. 12.15 przed wejściem do Sądu Okręgowego w Warszawie (Al. „Solidarności”127).
Podczas konferencji głos zabiorą m.in.:
Prof. dr hab. Katarzyna Dudka – Uniwersytet Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie
Sędzia Jakub Kościerzyński – Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”
Sędzia Piotr Gąciarek – Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”
Prokurator Katarzyna Kwiatkowska – Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”
Sędzia Igor Tuleya – Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”
Sędzia Katarzyna Wróbel – Zumbrzycka – Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”
Poniżej
Warszawa, 16 czerwca 2023 r.
„Tymczasowe aresztowanie – środek zapobiegawczy czy środek represji?”
– prezentacja raportu z badań i monografii
Złe przepisy, rutyna sędziów, brak szkoleń czy oczekiwania polityków? – „Iustitia” przedstawia opracowanie o powodach rosnącej liczby tymczasowo aresztowanych
„W Polsce od 2017 roku wzrasta liczba tymczasowych aresztowań, choć spada liczba przestępstw najbardziej dokuczliwych dla obywateli. Oznacza to, że oskarżeni coraz częściej oczekują na rozstrzygniecie swej sprawy w areszcie.” – mówi sędzia Jakub Kościerzyński, przewodniczący Zespołu do spraw Prawa Karnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”
Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” przeprowadziło badania ankietowe, by ustalić przyczyny tej sytuacji. Opracowała je prof. dr hab. Katarzyna Dudka – członkini Zespołu do spraw Prawa Karnego „Iustitii”.
Nikt wcześniej nie przeprowadzał w Polsce tego typu badań. Wzięli w nich udział sędziowie, prokuratorzy, adwokaci, którzy na salach rozpraw codziennie stykają się z tymczasowym aresztowaniem.
Dlaczego coraz więcej osób bez wyroku czeka na proces w aresztach? Złe przepisy postępowania karnego, rutyna sędziów i błędna praktyka przy podejmowaniu decyzji o aresztowaniu. To tylko niektóre z przyczyn częstszego sięgania po areszt. Ankietowani wskazali też na przewlekłość dochodzeń i śledztw, co wydłuża czas pobytu oskarżonego w areszcie.
Sędzia Kościerzyński dodaje: „Badania pokazują, że tymczasowe aresztowanie coraz częściej zamienia się w karę, a tak nie powinno być.”
Publikacja „Iustitii” mówi, co zrobić, by sędziowie decydowali się na odizolowanie człowieka od środowiska, w którym żyje tylko wtedy, gdy jest to naprawdę niezbędne. Stowarzyszenie wskazuje jasno, że konieczne są:
– poprawienie przepisów dotyczących samego aresztowania, jak i przepisów postępowania karnego,
– szkolenia sędziów i prokuratorów,
– wyeliminowanie doraźnego wpływu polityki na przepisy prawne.
– rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego, bo obecnie funkcję tę sprawuje czynny polityk partii rządzącej, a to szkodzi obywatelom, którzy mają swoje sprawy w sądach i prokuraturach. Badania pokazały, że politycy lub ich nominaci w sądach i organach ścigania często naciskają na sędziów decydujących o tymczasowym aresztowaniu, by wymusić oczekiwaną decyzję. najczęściej przez polityków.
Zmiany w prawie powinny – zdaniem autorów opracowania – polegać na wprowadzeniu maksymalnego limitu tymczasowego aresztowania oraz na znacznym ograniczeniu możliwości jego stosowania. Podczas procesu w izolacji powinny przebywać nie tyle drobni przestępcy, ile osoby oskarżone o najcięższe czyny.
„Zamiast aresztować oskarżonego można przecież założyć mu na nogę nadajnik i w ten sposób kontrolować, gdzie się znajduje. Można też zastosować areszt domowy” – zaznacza sędzia Jakub Koscierzyński – „Właśnie takie propozycje zgłaszali w ankietach sami prawnicy”.
Sędziowie, którzy zamykają obywateli do aresztu, muszą być doświadczeni, dlatego w badaniach proponowano też, aby decyzje takie mogli podejmować tylko sędziowie z co najmniej 5-letnim stażem pracy. Z badań Stowarzyszenia „Iustitia” wynika też, że konieczne jest wprowadzenie zasady, że zażalenia na decyzję o tymczasowym aresztowaniu rozpoznaje nie jeden lecz trzech sędziów zawodowych. Chodzi o to, aby sędziowie nie podejmowali decyzji rutynowo. Trzech sędziów łatwiej zauważy ewentualny błąd i może go szybko naprawić.
„Stowarzyszenie „Iustitia” na bieżąco kontroluje jakość przepisów uchwalanych w Polsce i sprawdza, czy system prawa działa dobrze, w tym – czy przestrzegane są prawa człowieka. Zależy nam również na tym, by sędziowie stale podnosili swe kwalifikacje zawodowe.” – mówi sędzia Katarzyna Wróbel – Zumbrzycka. – „Wprowadzenie proponowanych rozwiązań sprawi, że tymczasowych aresztowań będzie mniej i przestaną one spełniać funkcję kary stosowanej jeszcze przed wydaniem wyroku.
Sędzia Kościerzyński dodaje zaś: „Publikowane opracowanie może mieć realny wpływ na pracę sędziów stosujących tymczasowe aresztowanie. Wierzymy, że przyczyni się do tego, by jak najmniej obywateli czekało na proces w areszcie.”
