PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Helsińska Fundacja Praw Człowieka jest zaniepokojona działaniami podejmowanymi przez ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które w ocenie HFPC ingerują w takie wartości, jak wolność artystyczna czy swoboda wypowiedzi. Ostatnim przykładem takiej decyzji jest arbitralne odwołanie Magdaleny Sroki z funkcji dyrektora Polskiego Instytutu
Sztuki Filmowej przed upływem kadencji. HFPC wskazała w stanowisku także pozostałe niepokojące przypadki ingerencji ministra w obsadę kadrową publicznych instytucji kultury ( np. odwołanie dyrektora Instytutu Adama Mickiewicza Pawła Potoroczyna). Zwrócono ponadto uwagę na inne jego działania zagrażające wolności artystycznej, takie jak próba wstrzymania premiery sztuki teatralnej (spektakl ?Śmierć i dziewczyna“), niejasne wycofanie się z finansowania niektórych wydarzeń artystycznych (Festiwal Malta, Festiwal Prapremier, Międzynarodowy Festiwal Teatralny Dialog) czy połączenie Muzeum II Wojny Światowej z nowo utworzonym Muzeum na Westerplatte.
Polityka kulturalna musi odzwierciedlać zróżnicowane poglądy. W stanowisku HFPC przypomniała konstytucyjne standardy, którymi przedstawiciele władzy publicznej mają obowiązek kierować w prowadzeniu polityki kulturalnej. Zwróciliśmy uwagę na to, że wszelkie decyzje władz publicznych w obszarze kultury w powinny być podejmowane na przejrzystych zasadach oraz zostać szczegółowo uzasadnione, a wspierane przez państwo przedsięwzięcia artystyczne muszą przedstawiać różne punkty widzenia.
?Niedopuszczalne są działania zmierzające do zablokowania prezentacji określonych treści czy sparaliżowania funkcjonowania danej instytucji kultury tylko z uwagi na to, że prezentuje poglądy, z którymi nie zgadzają się przedstawiciele władzy. Nie może być też tak, że beneficjentami wsparcia udzielanego przez polityków są wyłącznie te podmioty, których działalność jest bliska ich przekonaniom“ ? czytamy w stanowisku.
HFPC podkreśliła również, że obowiązek niedyskryminacyjnego i transparentnego działania organów publicznych dotyczy także polityki kadrowej w publicznych instytucjach kultury. Odwołanie dyrektora takiej placówki instytucji kultury powinno być oparte na merytorycznych przesłankach i nie może być odwetem za korzystanie z wolności słowa.
W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy miało ono na celu zwrócenie uwagi na dostrzegane nieprawidłowości w ważnym obszarze z punktu widzenia interesu społecznego.
Miękka cenzura
Zdaniem HFPC wskazane działania ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego należy traktować jako przejawy tzw. ?miękkiej cenzury?. ?Jej długofalowym celem ? jak sądzimy ? ma być wywieranie presji na artystów lub dyrektorów instytucji kultury, która ma zniechęcić środowisko artystyczne do tworzenia lub prezentacji dzieł, a także podejmowania innych działań, mogących nie odpowiadać preferencjom rządzącej siły politycznej. Taka strategia zmierza do całkowitego podporządkowania politykom działalności kulturalnej w Polsce“ ? wskazujemy HFPC w stanowisku.
Fundacja zapelowała jednocześnie do ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o przestrzeganie wolności twórczości artystycznej oraz innych konstytucyjnych wartości i powstrzymanie się od działań, które mogą im zagrażać. Stanowisko zostało przesłane do Ministerstwa wraz z wydaną przez HFPC publikacją ?Wolność artystyczna. Praktyczny Przewodnik“. Ze stanowiskiem można zapoznać się na stronie HFPC.
