PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Oświadczenie Pierwszego Prezesa SN w związku z postanowieniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 kwietnia 2020 r.
9 kwietnia 2020 r.
Oświadczenie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
w związku z postanowieniem Wielkiej Izby Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia
8 kwietnia 2020 r. w sprawie C-791/19 R (Komisja Europejska versus Rzeczpospolita Polska)
W związku z wydaniem w dniu 8 kwietnia 2020 r. przez Wielką Izbę Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej postanowienia w sprawie środków tymczasowych w sprawie C-791/19 R Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, mając na uwadze fakt, że postanowienie to skierowane jest do wszystkich organów władzy publicznej w Polsce, które w zakresie swojej właściwości mogą stosować wymienione w tym postanowieniu przepisy, w celu wykonania tego postanowienia, niniejszym wzywam:
– wszystkie osoby powołane na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego w Izbie Dyscyplinarnej do natychmiastowego powstrzymania się od jakichkolwiek czynności związanych z rozpoznawaniem spraw określonych w art. 27 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2019 r., poz. 825).
- pracowników Sądu Najwyższego zatrudnionych w Izbie Dyscyplinarnej do przekazania wszystkich akt spraw, w tym także zakończonych, do izby Sądu Najwyższego właściwej w związku z zaprzestaniem stosowania art. 27 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym.
Powyższe działania są niezbędne nie tylko dla zapewnienia ochrony praw uczestników postępowań sądowych, ale także dla powstrzymania pogłębiającego się chaosu prawnego w Polsce i – co szczególnie istotne w trudnej sytuacji finansów publicznych w związku z trwającą epidemią wirusa SARS-CoV-2 – zapobieżenia ewentualnemu nałożeniu na Polskę okresowych kar pieniężnych. Należy bowiem zauważyć, że Komisja Europejska zastrzegła sobie prawo do złożenia dodatkowego wniosku o nałożenie na Polskę okresowej kary pieniężnej, w przypadku, gdyby Polska nie stosowała w pełni środków tymczasowych zarządzonych w postanowieniu z dnia 8 kwietnia 2020 r.
Pragnę przy tym przypomnieć, że – zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – obowiązek usuwania
bezprawnych skutków naruszenia prawa Unii Europejskiej ciąży na każdym
organie państwa członkowskiego (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości
UE: z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie C-201/02, Wells, EU:C:2004:12,
pkt 64 i przytoczone tam orzecznictwo oraz z dnia 21 czerwca 2007 r. w
połączonych sprawach C-231/06 do C-233/06, Jonkman EU:C:2007:373, pkt
37).
Małgorzata Gersdorf
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
Oświadczenie Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Dyscyplinarnej
10 kwietnia 2020 r.
Na prośbę Izby Dyscyplinarnej Biuro Prasowe SN publikuje Oświadczenie Prezesa kierującego pracą Izby Dyscyplinarnej w związku z Oświadczeniem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2020 r.
Oświadczenie
Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Dyscyplinarnej
w związku z oświadczeniem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia
9 kwietnia 2020 r.
Z niepokojem, wynikającym z troski o prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w Polsce, przyjąłem wydane przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego oświadczenie z dnia 9 kwietnia 2020 r., w którym umieszczone zostało wezwanie do „natychmiastowego powstrzymania się od jakichkolwiek czynności związanych z rozpoznawaniem spraw określonych w art. 27 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym)” oraz „przekazania wszystkich akt spraw, w tym także zakończonych, do izby Sądu Najwyższego właściwej w związku z zaprzestaniem stosowania art. 27 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym”.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że postanowienie Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 8 kwietnia 2020 roku w sprawie C-791/19 R (Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej) nie podważa w żaden sposób struktury organizacyjnej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, ani statusu orzekających w niej sędziów Sądu Najwyższego, a sporny zakres dotyczy jedynie postępowań dyscyplinarnych sędziów. Zakres przedmiotowy postanowienia TSUE jest jedynie wąskim fragmentem działalności orzeczniczej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, do której właściwości zgodnie z wolą ustawodawcy należy także rozpatrywanie spraw dyscyplinarnych prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, notariuszy, komorników oraz prowadzenie spraw w przedmiocie zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub tymczasowe aresztowanie sędziów, asesorów sądowych, prokuratorów i asesorów prokuratury. Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego zajmuje się także sprawami z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych sędziów Sądu Najwyższego i kwestią przejścia ich w stan spoczynku. Brak jest podstaw do dokonywania rozszerzającej wykładni postanowienia TSUE w przedmiocie zastosowania środków tymczasowych, które wprost w punkcie pierwszym odnosi się do „art. 3 pkt 5, art. 27 i art. 73 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2018 r., poz. 5), ze zmianami, stanowiących podstawę właściwości Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji, w sprawach dyscyplinarnych sędziów”.
Normatywną podstawą działalności Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego jest art. 27 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym. Norma ta nie została przez żaden uprawniony do tego organ władzy publicznej zmieniona lub uchylona. Postanowienie TSUE z dnia 8 kwietnia 2020 roku nie powoduje z mocy prawa zawieszenia obowiązywania spornych przepisów, a ewentualną decyzję w tym przedmiocie podejmują odpowiednie, uprawnione do tego w państwie prawa, organy. Wynika to z sentencji postanowienia, która wskazuje, że to Rzeczpospolita Polska zobowiązana jest do jego wykonania.
Przypomnieć należy, że fundamentalnym obowiązkiem każdego sędziego jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości na podstawie i w granicach prawa, co wynika z zasady legalizmu i treści roty ślubowania.
Z uwagi na pojawiające się wątpliwości w zakresie zastosowania środków tymczasowych odnoszących się do ustroju wymiaru sprawiedliwości państwa członkowskiego UE, w tym podstaw funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej SN, w dniu 9 kwietnia 2020 roku skierowane zostało pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Przedmiotem przedstawionego pytania jest ocena zgodności z Konstytucją RP przepisów Traktatu o Unii Europejskiej oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w zakresie zobowiązania państwa członkowskiego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej do wykonania środków tymczasowych w sprawach dotyczących ustroju i funkcjonowania konstytucyjnych organów władzy sądowniczej.
Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego jako organ władzy sądowniczej zobowiązana jest do realizacji obowiązków orzeczniczych i związanych z nim zadań organizacyjnych, a także wszelkich innych czynności mających na celu zapewnienie prawidłowego sprawowania wymiaru sprawiedliwości.
SSN Tomasz Przesławski
Prezes Sądu Najwyższego
kierujący pracą Izby Dyscyplinarnej
***
Komunikat Rzecznika Prasowego Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego
10 kwietnia 2020 r.
I DO 16/19
Na prośbę Rzecznika Prasowego Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego Biuro Prasowe SN publikuje komunikat z dnia 10 kwietnia 2020 r.
Dnia 9 kwietnia br. Sąd Najwyższy w sprawie dotyczącej sędziego o sygn. akt I DO 16/20 na podstawie art. 193 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 33 ust. 3 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym wydał postanowienie o przedstawieniu Trybunałowi Konstytucyjnemu następującego pytania prawnego:
Czy art. 4 ust. 3 zdanie 2 Traktatu o Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r., Nr 90, poz. 864/30 ze zm.; tekst skonsolidowany: Dz. Urz. UE 2016 C 202, s. 15) w związku z art. 279 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.; tekst skonsolidowany: Dz. Urz. UE 2016 C 202, s. 47) w zakresie, w jakim skutkuje obowiązkiem państwa członkowskiego Unii Europejskiej polegającym na wykonywaniu środków tymczasowych odnoszących się do kształtu ustroju i funkcjonowania konstytucyjnych organów władzy sądowniczej tego państwa, jest zgodny z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i art. 90 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 Konstytucji RP?
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Najwyższy zauważa, że przedmiotem kontroli konstytucyjnej w niniejszej sprawie jest norma wywodzona z postanowień Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej polegająca na tym, że tworzy ona zobowiązanie dla państwa członkowskiego UE do wykonania środków tymczasowych, które odnoszą się do kształtu ustroju i funkcjonowania konstytucyjnych organów tego państwa, w szczególności dotyczą organizacji i funkcjonowania organu władzy sądowniczej tego państwa.
Sąd wskazuje, że państwo członkowskie UE, Rzeczpospolita Polska, zobowiązana została do wykonania środków tymczasowych, które odnoszą się do kształtu ustroju i funkcjonowania konstytucyjnych organów tego państwa, a w szczególności organu władzy sądowniczej, mimo tego że sprawy te nie zostały przekazane do gestii Unii Europejskiej i jej organów na podstawie umowy międzynarodowej. Narusza to konstytucyjne zasady przekazywania kompetencji organizacji lub organowi międzynarodowemu, o których mowa w art. 90 Konstytucji RP, i powoduje, że państwo będzie działać z naruszeniem zasady demokratycznego państwa prawnego i zasady legalizmu. Przyznaje bowiem organom UE uprawienie do decydowania w materii, która nie pozostaje w gestii Unii Europejskiej, lecz konstytucyjnie przynależna jest do sfery suwerennych decyzji państwa członkowskiego.
