PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Jerzy Zajadło o RosKomisji: ustawa jest tak obciążona wadą oczywistej niekonstytucyjności, że nie nadaje się do poprawienia i powinna być przez Senat odrzucona w całości
Ekspertyza do uchwalonej przez Sejm w dniu 14 kwietnia 2023 r. ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 (druk senacki nr 955)
Z uwagi na charakter ocenianego aktu prawnego, paradoksalnie zacznę od konkluzji.
W moim przekonaniu ustawa będąca przedmiotem niniejszej ekspertyzy (dalej zwana: ustawą) jest w takim stopniu obciążona wadą oczywistej niekonstytucyjności, że jako taka
nie nadaje się do poprawienia w senackiej fazie procesu legislacyjnego i powinna być odrzucona w całości w trybie określonym w przepisie art. 121 ust. 2, zdanie pierwsze in fine Konstytucji RP.
Pojęcie „oczywistej niekonstytucyjności” jest ostatnio szeroko omawiane i akceptowane w polskiej doktrynie prawa konstytucyjnego (zob. np. A. Grabowski, PiP 10/2022 i J. Podkowik, Studia Prawnicze 2/2022) oraz orzecznictwie sądowym (zob. np. wyrok WSA w Poznaniu z 8.03.2017 r., II SA/Po 1034/16 oraz postanowienie SN z 9 października 2020 r., III CZP 95/19), ale jednocześnie trzeba podkreślić, że w światowej jurysprudencji ma ono już długą i utrwaloną tradycję i było stosowane nawet przez tych prawników, którzy co do zasady byli przeciwnikami sądowej kontroli konstytucyjności prawa. (J. Zajadło, Przegląd Konstytucyjny 1/2023, w druku). Wprawdzie w polskich warunkach ta kategoria miała dotychczas zastosowanie przede wszystkim w procesie bezpośredniego stosowania Konstytucji RP przez sądy powszechne i sądy administracyjne, ale wydaje się, że tym bardziej powinna być brana pod uwagę w senackiej fazie procesu legislacyjnego jeszcze przed wejściem inkryminowanego aktu prawnego w życie.
Oczywista niekonstytucyjność ustawy będącej przedmiotem niniejszej ekspertyzy wynika przede wszystkim z charakteru, kompetencji i mechanizmów działania kreowanego organu, tj. Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 (dalej zwanej: Komisją), na tle zasad ustrojowych określonych w Konstytucji RP in genere, a także z powodu sprzeczności niektórych jej rozwiązań z poszczególnymi postanowieniami ustawy zasadniczej, umowami międzynarodowymi i innymi ustawami in specie.
Więcej na monitorkonstytucyjny,ue
