PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
To już nie dobra wola, ale obowiązek nałożony przez prawo. Do wyborów prezydenckich pozostały jeszcze prawie trzy tygodnie, ale już teraz Rzecznika Praw Obywatelskich wystosowal apel do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, aby umożliwili głosowanie wszystkim osobom niepełnosprawnym i starszym.
20 czerwca bieżącego roku Polacy będą wybierać Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Tradycyjny sposób organizowania wyborów powszechnych utrudnia udział w głosowaniu coraz większej grupie osób niepełnosprawnych. Na zmniejszenie frekwencji wpływa też rosnąca liczba wyborców w podeszłym wieku. Według deklaracji osób nieuczestniczących w wyborach, jednym z głównych powodów ich absencji są różnego rodzaju obiektywne trudności w dotarciu do lokali wyborczych.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 127 ust. 1 Konstytucji, jest wybierany w wyborach powszechnych. Oznacza to, że organy władzy publicznej powinny umożliwić oddanie głosu wszystkim obywatelom wyrażającym chęć współdecydowania o losach państwa i narodu, którzy nie zostali pozbawieni tej możliwości prawomocnym wyrokiem sądowym.
Nie ulega wątpliwości, że osobom niepełnosprawnym oraz osobom starszym należy stworzyć odpowiednie warunki zapewniające możliwość udziału w głosowaniu. Pogląd ten podzielił Sąd Najwyższy uznając, że niezapewnienie możliwości głosowania osobom z niepełnosprawnością, które przybyły do lokalu wyborczego narusza zasadę powszechności wyborów (postanowienie SN z dnia 25 października 2000 r., sygn. III SW 54/00). Wprawdzie osoby niepełnosprawne mogą korzystać z pomocy osoby trzeciej, a także – za sprawą nowelizacji prawa wyborczego, głosować przez pełnomocnika, jednak doświadczenia poprzednich wyborów wskazują, że usytuowanie oraz warunki techniczne lokali wyborczych w wielu wypadkach stanowią poważną barierę dla osób ze schorzeniami narządów ruchu, osób niewidomych, a także osób w podeszłym wieku w realizacji przysługującego im prawa wyborczego.
Zgodnie z art. 24 a ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544 ze zm.) wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma obowiązek zapewnić w każdej gminie lokale wyborcze odpowiadające warunkom technicznym określonym w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2001 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 81, poz. 888, dalej: rozporządzenie). W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia, szczegółowe wymagania techniczne powinien spełniać jeden lokal wyborczy na 15 000 mieszkańców i nie mniej niż jeden w każdej gminie.
To zdecydowanie za mało. Nie ulega wątpliwości, że dla sprawnego przeprowadzenia głosowania wszystkie lokale wyborcze powinny być łatwo dostępne dla osób w podeszłym wieku, osób o ograniczonych możliwościach ruchowych oraz przewlekle chorych. Wybory są bowiem, obok innych praw i wolności obywatelskich, jedną z podstaw rządów demokratycznych. W związku z powyższym apeluję do Szanownych Państwa – wójtów, burmistrzów i prezydentów miast – o takie przygotowanie lokali wyborczych, aby umożliwić oddanie głosu wszystkim obywatelom wyrażającym chęć współdecydowania o losach państwa i narodu.
Zwracam się z uprzejmą prośbą o zweryfikowanie stanu technicznego lokali obwodowych komisji wyborczych i przeprowadzenie niezbędnych remontów i napraw. W szczególności gruntownego przeglądu wymagają podjazdy i windy dla osób niepełnosprawnych. Ponadto apeluję o umożliwienie osobom niepełnosprawnym skorzystania w dniu wyborów z bezpłatnego transportu na terenie gminy, który pozwoli im dotrzeć do lokalu wyborczego, a także spopularyzowanie wiedzy na temat głosowania przez pełnomocnika – nowej instytucji prawa wyborczego. Osobom niepełnosprawnym oraz osobom w podeszłym wieku przysługują takie same prawa i wolności jak innym obywatelom, w tym czynne prawo wyborcze.
Państwo polskie jest zobowiązane, zarówno Konstytucją jak i międzynarodowymi aktami praw człowieka, do ułatwiania tym osobom udziału w głosowaniu. Wierzę, że wspólny wysiłek pozwoli zapewnić WSZYSTKIM obywatelom możliwość wyrażenia opinii, komu powierzyć prawo decydowania o naszej przyszłości.
