PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Poniżej tylko niektóre tematy, o których dyskutowano podczas kongresu. Relację z różnych forum na stronie Rzecznika Praw Obywatelskich: Gościnność, czyli Gospodarz i Gość wobec praw obywatelskich Jak uczyć o Konstytucji i prawach obywatelskich? Jakich praw obywatelskich brakuje w Konstytucji RP? Współczesne wyzwania bioetyczne
w kontekście rozwoju nowoczesnych technologii Czy można w Polsce całkowicie wyeliminować tortury? Kobieta jako (nie)pełnoprawna* obywatelka / *niepotrzebne skreślić/ Ofiary tortur w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców na terenie RP Zaburzenia adaptacyjne oraz zespół stresu pourazowego w służbach mundurowych Ciemna strona integracji ? problemy obywateli polskich za granicą Bezpośrednie stosowanie Konstytucji w sferze prawa karnego Prawa obywatelskie w mediach. O czym i jak informować? Sądy – dłużnicy obywateli Sytuacja osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną w jednostkach penitencjarnych Zabezpieczenie emerytalne ? w poszukiwaniu równowagi między możliwościami państwa a interesem ubezpieczonych.
.?Dzisiejsze państwo nie funkcjonuje wg normalnych, konstytucyjnych reguł. Ustrój demokratyczny ulega bardzo szybkiej degeneracji, przeobrażając się w tzw. konkurencyjny autorytaryzm?, powiedziała prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf. Zdaniem Gersdof w tej formie ustrojowej ?instytucje prawne i rola opozycji stają się fasadowe, a liczą się jedynie interesy klasy rządzącej?. W tej sytuacji szczególnego znaczenia nabiera urząd Rzecznika Praw Obywatelskich, ?jeden z najważniejszych i najbardziej państwowotwórczych, zaspokaja wielki głód sprawiedliwości społecznej. Wszyscy Rzecznicy przywracali Polakom wiarę w moc prawa, w prawa słabszych i pokrzywdzonych?. Rozpoczynający się 8 grudnia 2017 r. Kongres Praw Obywatelskich został zainicjowany i zorganizowany przez Adama Bodnara ? Rzecznika Praw Obywatelskich VII Kadencji ? wspólnie z Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z okazji 30-lecia istnienia urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce. Na Kongres składa się 36 paneli, a jego hasłem przewodnim jest wymyślony przez stażystów Biura RPO hasztag #porozmawiajMy, nawiązujący do towarzyszącego protestom przeciwko reformie sądownictwa plakatu Luki Rayskiego z napisem ?KonsTytucJa?. Kongres otworzyło przemówienie Adama Bodnara, w którym przedstawił krótką historią urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce. Podczas sesji inauguracyjnej publiczność wysłuchała także wystąpień Ingibjörg Sólrún Gísladóttir ? dyrektorki Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODiHR), Emily O?Reilly ? Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, Birgit Van Hout ? przedstawicielki Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka na Europę, Rafael Ribo, przewodniczącego Regionu Europejskiego Międzynarodowego Instytutu Ombudsmana (IOI) i Ombudsmana Katalonii oraz przedstawicieli europejskich instytucji zajmujących się ochroną praw człowieka: Europejskiej Sieci Krajowych Instytucji Praw Człowieka (ENNHRI), Międzynarodowego Komitetu Koordynacyjnego ds. Krajowych Instytucji Praw Człowieka (GANHRI) oraz Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA). Wykład wprowadzający do Kongresu wygłosił Nils Muiżnieks, Komisarz Praw Człowieka Rady Europy. Wystąpienia obecnych na otwarciu Kongresu gości w dużym stopniu odnosiły się do obecnej sytuacji prawno-ustrojowej w Polsce. List od prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał jego doradca, Marek Rymsza. Prezydent chwalił rolę, jaką RPO odgrywa w państwie, podkreślając historyczną tradycję walki o godność i prawa człowieka w Polsce. Podobnie, jak Ingibjörg Sólrún Gísladóttir w swoim przemówieniu zaznaczył, że urząd Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce może być wzorem dla innych krajów regionu i całej Europy, a jego rola pozostaje fundamentalna dla poszanowania demokracji i praworządności. Podobnego zdania była Małgorzata Gersdorf, I Prezes Sądu Najwyższego, która jednak krytycznie odniosła się do kondycji praw człowieka i ustroju demokratycznego w Polsce. W przeciwieństwie do Prezydenta oceniła, że ?w polskiej kulturze politycznej osoba ludzka nie jest ważna?, co jest ?wielką, niedorobioną lekcją naszej historii społecznej?. Zdaniem Gersdorf ?państwo i jego instytucje działają jak folwark, a obywatel jest uprzedmiotowiony, traktowany instrumentalnie?. Prezes SN odwołała się także do przeprowadzanej przez partię rządzącą reformy sądownictwa, mówiąc o brutalnych atakach politycznych na sędziów i sądy oraz nawołując wszystkich obywateli, aby słuchali się wzajemnie i oceniali po rzetelnej analizie, unikając powtarzania stereotypów i kłamstw, które powiela partia rządząca. O roli sądownictwa w ochronie praw człowieka mówił także Waldemar Żurek, rzecznik Krajowej Rady Sądownictwa, powołując się na sprawę eksmisji dwóch starszych osób, którą prowadził jako młody sędzia. ?Stanąłem przed dylematem ? uwzględnić słuszne z jednej strony prawa właściciela kamienicy czy odszukać prawa pozwalające ochronić tych ludzi? Oddaliłem eksmisję z art. 5 KC. Sądy mają stosować prawo, ale muszą także być wrażliwe społecznie. Sąd jest dla obywatela, nie może zamykać oczu na społeczną wrażliwość?, mówił Żurek. Ostrzegł także, że ?za kilka miesięcy może okazać się, że nasze prawo do protestowania, wolność słowa mogą być zagrożone?. Ewa Polkowska, wiceprezes NIK powiedziała po prostu: ?Dzięki Bogdanowi Borusewiczowi wolność kocham. Dzięki Ewie Łętowskiej wolność rozumiem. Dzięki Adamowi Bodnarowi wolności oddać nie umiem.? Wystąpienia zagranicznych gości w większym stopniu dotyczyły problemów wspólnych dla całej Europy ? kryzysu imigracyjnego, narastającego rasizmu i ksenofobii wymierzonych przeciwko muzułmanom, mniejszościom etnicznym i migrantom. Emilly O’Reilly podkreśliła, że to, co wydarzyło się w Europie 80 lat temu w czasie II wojny światowej należy do przeszłości, ale cienie tamtych wydarzeń są wciąż obecne, szczególnie w postaci ?niepokojących przejawów akceptacji dla czegoś, co jeszcze kilka lat temu byłoby nieakceptowalne?. Europejska Rzecznik Praw Obywatelskich wezwała wszystkich do ochrony praw tych ludzi, którzy dziś cierpią prześladowanie i, podobnie jak Brigit van Hout, zwróciła uwagę, że prawa człowieka nie są dane raz na zawsze. Niczego, co dotychczas osiągnęliśmy, nie możemy uznawać za pewnik. Za powód do optymizmu uznała jednak rosnące poszanowanie dla praw osób homoseksualnych, wyrażające się m.in. w wynikach ostatnich referendów w Irlandii i Australii. Temat Polski powrócił w wykładzie Nilsa Muiżnieksa. Komisarz Praw Człowieka Rady Europy wymienił szereg kwestii, które niepokoją go w kontekście przestrzegania praw człowieka w naszym kraju. Pierwszą z nich było forsowanie przez rząd ustawy o sądownictwie w pośpiechu i nietransparentny sposób, a także kwestia niezależności Trybunału Konstytucyjnego i proponowanych zmian w Sądzie Najwyższym. Za bardzo niebezpieczną uznał także kampanię partii rządzącej, która atakuje zbiorowość sędziów i przedstawiając ją jako ?całkowicie skorumpowaną i niewiarygodną?. Uwagę Muiżnieksa zwrócił także temat praw kobiet w naszym kraju. Komisarz zwracał uwagę między innymi na problem przemocy domowej, przemocy na tle seksualnym oraz prawa reprodukcyjne naruszane przez brak dostępu do legalnej i bezpiecznej aborcji. Wraz z reformą sądownictwa to obszary, które w ciągu ostatniego roku wzbudziły nad Wisłą największy opór społeczny, wyrażany m.in. w ogólnokrajowych protestach w miastach całej Polski. Poza tymi najbardziej palącymi kwestiami Komisarz omówił także problemy osób z niepełnosprawnością i ich dostępem do przestrzeni publicznej, odpowiedniego leczenia i rehabilitacji oraz społecznej akceptacji. Podkreślił, że problem edukacji oraz uczestnictwa w życie społecznym tej grupy ludzi pozostaje wyzwaniem nie tylko dla Polski, ale także dla innych krajów Europy. Konkludując, Muiżnieks wyraził nadzieję, że Polska odegra zdecydowaną rolę w ochronie praw człowieka w regionie, a dwa dni samego Kongresu będą obfitowały w owocne dyskusje.
*****
Rzecznik Praw Obywatelskich organizuje Pierwszy Ogólnopolski Kongres Praw Obywatelskich. Odbędzie się on w dniach 8-9 grudnia 2017 r. Trwa rejestracja Można się już rejestrować na panele – wystarczy wybrać panel, który nas interesuje i zapisać się tam w formularzu zgłoszeniowym. Formularze na stronie RPO. Prawa człowieka to nie tylko Konstytucja i wielkie prawnicze debaty. To, jak respektowane są nasze prawa, rozstrzyga się codziennie w tysiącu sprawach pozornie bardzo specjalistycznych. O tym rozmawiajmy! Kongres to 36 paneli na ważne tematy – od spraw specjalistycznych po ogólne, dotyczące każdego z nas.
*****
Te ostatnie panele organizujemy w wielkiej sali audytoryjnej Muzeum Polin, by jak najwięcej osób mogło wziąć udział w Kongresie. Kongres ma być okazją do poważnych rozmów o Polsce Bardzo liczymy na głos wszystkich zaangażowanych obywateli. Kongres otwarty jest dla wszystkich. Odbywa się 8-9 grudnia, w przeddzień obchodzonego na całym świecie Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka. 
30 LAT RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH W POLSCE
W tym roku Instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich kończy 30 lat. Myśleliśmy, że warto na chwilę się zatrzymać i zastanowić, jakie nowe wyzwania stoją przed Polakami. Adam Bodnar, który od września 2015 r. jest siódmym rzecznikiem praw obywatelskich, chcąc uhonorować dorobek Poprzedników zaproponował więc spotkanie na Pierwszym Ogólnopolskim Kongresie Praw Obywatelskich organizowanym we współpracy z Biurem Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR). Myśląc o początkach urzędu RPO w Polsce pamiętamy, że dla opozycji demokratycznej w czasach PRL idea praw człowieka była ważna i do niej odwoływali się ludzi walczący o dobro Polski. To dzięki ich naciskowi władze stopniowo ustępowały: najpierw powołując do życia Trybunał Konstytucyjny, potem instytucję ombudsmana, obrońcy praw człowieka ? czyli – jak go wtedy nazwano, Rzecznika Praw Obywatelskich ? ostatecznie zaś zgadzając się na częściowo wolne wybory 1989 r., które przesądziły o dalszym biegu wypadków. To z naszego modelu instytucji ombudsmana korzystali sąsiedzi Polski tworząc tę instytucję u siebie. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich pod kierunkiem Prof. Ewy Łętowskiej, pierwszej rzeczniczki praw obywatelskich rozpoczęło działalność 1 stycznia 1988 roku. Od tamtej pory piastowali ten urząd: Tadeusz Zieliński, Adam Zieliński, Andrzej Zoll, Janusz Kochanowski i Irena Lipowicz.
