Strasburg o dostępie do informacji

Serwis internetowy DIP ( dostęp do informacji publicznej) zamieszcza polskie tłumaczenie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zapadłego w sprawie dotyczącej dostępu do informacji publicznej na podstawie art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (TASZ przeciwko Węgrom, nr 37374/05). To przepis ważny dla wolności prawa do informacji. Zawarcie zasady swobody dostępu do informacji publicznej w dokumencie międzynarodowym tej rangi sprawia, że stanowi ona niezbywalne prawo człowieka.

Sprawa prowadzona przed Trybunałem dotyczyła skargi węgierskiego stowarzyszenia TASZ (węg.: TÁRSASÁG A SZABADSÁGJOGOKÉRT), które zwróciło się z wnioskiem o zobowiązanie Węgier do udzielenia żądanych przez nią wcześniej informacji publicznych. TASZ chciał uzyskać informacje dotyczące treści skargi konstytucyjnej złożonej przez jednego z posłów do węgierskiego Sądu Konstytucyjnego. Jego skarga dotyczyła zaś zgodności z konstytucją uchwalonych ówcześnie przepisów dotyczących karania za przestępstwa narkotykowe. TASZ jest organizacją, która zajmuje się również oceną polityki narkotykowej Węgier ? przeprowadza monitoringi, dokonuje analiz, wreszcie przedstawia rekomendacje. Sąd Konstytucyjny z poparciem rządu węgierskiego systematycznie odmawiał dostępu do treści skargi powołując się przy tym na potrzebę ochrony danych osobowych tego posła (który nie krył się z faktem, że taką skargę napisał). Argumentacja służąca odmowie była dość absurdalna również z tego względu, że TASZ wnosił nawet o wyłączenie danych osobowych z dokumentów i przedstawienie tylko kwestii merytorycznych. Gdy wyczerpała się krajowa droga odwoławcza skierował sprawę właśnie do Trybunału, który 14 kwietnia 2009 r. wydał omawiany wyrok. Trybunał uznał racje organizacji zwracając przy okazji uwagę na kilka ważnych elementów. Po pierwsze uznał, że organizacje pozarządowe zajmujące się kontrolą społeczną (Trybunał pisze wprost o ?watchdogs?) mają takie same zadania jak prasa – ich rolą jest branie udziału w debacie publicznej na ważne społeczne tematy. Aby robić to kompetentnie muszą mieć możliwość pozyskiwania informacji o stanie prawa czy działalności organów publicznych. Trybunał nazwał nawet działania władz węgierskich swoistą cenzurą. Kolejnym elementem jest zwrócenie uwagi, że interes publiczny jest nadrzędną wartością nad ochroną prawa do prywatności, a prawo dostępu do informacji publicznej jest kluczowe w demokratycznym