PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Przedstawiciele HFPC i innych organizacji pozarządowych spotkali się z członkami Komisji Weneckiej, którzy przygotowują opinię na temat nowelizacji ustawy o Policji i innych ustaw. Przypomnijmy, w styczniu 2016 r. Sejm przyjął nowelizację ustawy o Policji i innych ustaw. Nowelizacja miała wykonywać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2014 r.,w którym Trybunał uznał szereg przepisów dotyczących m.in. pobierania billingów i ochrony tajemnicy zawodowej za niekonstytucyjne. Na etapie prac legislacyjnych HFPC przedstawiła opinię, w której wskazywała, projekt nie wykonuje w pełni wyroku TK, a co więcej nie realizuje wytycznych wynikających z prawa Unii Europejskiej dotyczących zasad ochrony danych osobowych (więcej informacji o opinii HFPC dostępnych jest tutaj). Komitet Monitorujący Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy zgłosił wniosek do Komisji Weneckiej o zaopiniowanie tej nowelizacji. Podobnie jak na etapie prac legislacyjnych tak i w trakcie spotkania z Komisją Wenecką przedstawiciele HFPC zwracali uwagę na główne mankamenty nowelizacji: zbyt szeroki dostęp służb do danych internetowych, brak odpowiednich gwarancji ochrony tajemnic zawodowych (adwokackich i dziennikarskich), nieprecyzyjne przepisy w zakresie stosowania kontroli operacyjnej i brak obowiązku poinformowania osoby wobec której były prowadzone działania operacyjne o fakcie ich prowadzenia. Zdaniem HFPC równie niepokojący jest brak jakiegokolwiek nadzoru nad działalnością służb specjalnych w zakresie pozyskiwania danych internetowych i danych pochodzących z kontroli operacyjnej. ?Naszym zdaniem nowelizacja ustawy o Policji i innych ustaw stanowi poważne zagrożenie dla praw człowieka, w tym zwłaszcza prawa do prywatności? ? mówi Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC. ?Brak jakiegokolwiek nadzoru nad działalnością służb w tym zakresie, może prowadzić do poważnych nadużyć kompetencji? ? ostrzega Barbara Grabowska-Moroz. Opinia Komisji Weneckiej na temat nowelizacji ustawy o Policji ma być przyjęta na początku czerwca 2016 r. Materiał opracowany przez HFPC i przekazany Komisji Weneckiej dostępny jest tutaj.
SPOTKANIE Z PROKURATOREM KRAJOWYM
Prokurator Krajowy Bogdan Święczkowski na briefingu prasowym zrelacjonował przebieg spotkania z przedstawicielami Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo, szerzej znanej pod nazwą Komisja Wenecka. Prokurator Krajowy w swoim wystąpieniu podkreślił, że styczniowa nowelizacja ustawy o Policji wprowadziła zmiany, na które obywatele, w tym także prokuratorzy długo czekali. Daje ona większe możliwości skutecznego ścigania przestępców i ochrony Polaków przed zagrożeniami ze strony zorganizowanych grup przestępczych, najgroźniejszych bandytów i terroryzmu. Jednocześnie ustawa ta oraz nowe Prawo o prokuraturze wbrew doniesieniom niektórych mediów przez przyjęcie nowych rozwiązań, w sposób realny zwiększyło kontrolę nad działaniem operacyjno – rozpoznawczym Policji i innych służb przez niezależną prokuraturę. Następstwem tych zmian jest m.in. utworzenie po raz pierwszy w historii w Prokuraturze Krajowej Wydziału Nadzoru nad Czynnościami Operacyjno – Rozpoznawczymi. Nowa ustawa o policji dowiodła już swojej przydatności. Dzięki niej udało się w lutym br. stosunkowo szybko zatrzymać bardzo niebezpiecznego przestępcę, który zabił, poćwiartował i podpalił młodą kobietę z Warszawy. Policja trafiła na jego ślad dzięki temu, że uciekając przez kilka krajów Europy aż na Maltę korzystał z Internetu. To właśnie ustawa o Policji daje teraz możliwość organom ścigania uzyskiwania informacji, z jakich serwisów korzystają internauci i gdzie się logują. Tego rodzaju kontrola jest konieczna także po to, żeby w porę wykrywać ewentualne zagrożenia. Dziś przestępcy, czy zamachowcy bardzo często porozumiewają się właśnie za pośrednictwem serwisów internetowych. Ustawa – na co zwracał uwagę przedstawicieli Komisji Weneckiej Prokurator Krajowy w czasie spotkania – jest zgodna z dyrektywą Unii Europejskiej z 2006 roku, która powstała jako odpowiedź na zamachy w Londynie i Madrycie. A po tragicznych marcowych zamachach w Brukseli nikt nie powinien mieć wątpliwości, że wprowadzenie takich rozwiązań jest konieczne i pilne także w naszym kraju. Zwłaszcza że coraz częściej stajemy się krajem tranzytowym dla terrorystów. Na koniec Prokurator Krajowy stwierdził, że w jego ocenie został wysłuchany z życzliwością i zrozumieniem.
ROZMOWY z NACZELNĄ RADĄ ADWOKACKĄ
Rozpoczęła się dwudniowa wizyta Komisji Weneckiej w Polsce. Pierwszą organizacją z jaką spotkała się delegacja Komisji Weneckiej była Naczelna Rada Adwokacka. Celem wizyty jest poznanie stanowiska różnych środowisk na temat ostatniej nowelizacji ustawy o Policji. Podczas spotkania przedstawiciele NRA wskazywali na działania jakie podjęła NRA w trakcie prac legislacyjnych. Podkreślali, że ustawa znacznie ogranicza prawa chronione przez Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej, a także znacząco ingeruje w zasady tajemnicy zawodowej. Wskazywali, że ustawa zbyt ogólnie określa zakres środków możliwych do stosowania w ramach kontroli operacyjnej, a także nie zakłada obowiązku informowania osób objętych kontrolą operacyjną o fakcie jej prowadzenia. W ustawie nie przewidziano też należytej kontroli nad działalnością służb w zakresie stosowania czynności operacyjno-rozpoznawczych. W dzisiejszym spotkaniu uczestniczyli: adw. Jacek Trela, wiceprezes NRA, adw. Rafał Dębowski, sekretarz NRA, adw. prof. dr hab. Piotr Kardas, przewodniczący komisji legislacyjnej przy NRA i członek NRA oraz adw. Mikołaj Pietrzak, przewodniczący komisji praw człowieka przy NRA, a także Regina Kiener, sprawozdawca Komisji Weneckiej, Iain Cameron, sprawozdawca Komisji Weneckiej, Ben Vermeulen, sprawozdawca Komisji Weneckiej, Thomas Markert, sekretarz Komisji Weneckiej, Grigory Dikov, doradca sekretariatu ds. prawnych. Oprócz opinii NRA, Komisja Wenecka pozna również stanowisko m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i Fundacji Panoptykon, ministra-koordynatora służb specjalnych ? Mariusza Kamińskiego oraz przedstawicieli MSWiA, Sejmu i Senatu. Po wizycie Komisja opracuje opinię dla Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Stanowisko ma zostać przyjęte podczas sesji plenarnej Komisji 10-11 czerwca. Nowelizacja ustawy o Policji weszła w życie 3 lutego 2016 r. i miała stanowić wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2014 r. TK uznał wówczas za niekonstytucyjne niektóre przepisy, określające zasady pobierania przez służby specjalne danych telekomunikacyjnych, internetowych i pocztowych oraz prowadzenia kontroli operacyjnej. Zgodnie z obecnymi przepisami, kontrola operacyjna może trwać łącznie przez 18 miesięcy (z wyjątkiem operacji kontrwywiadu) i może polegać na kontroli korespondencji i przesyłek, podglądzie, uzyskiwaniu danych z ?informatycznych nośników danych, telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, systemów informatycznych i teleinformatycznych?. Sąd okręgowy losowo ma prawo do kontroli pozyskiwania przez służby danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych po zakończonej operacji. Utrzymano też 12-miesięczny czas przechowywania billingów. Ustawa znacznie ogranicza zasadę tajemnicy zawodowej. Zakres inwigilacji wyłącza jedynie tajemnicę obrończą i spowiedzi.
WYSŁUCHANIE OPINII RPO
Rzecznik przedstawił kwestie opisane już wcześniej we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego i w opiniach skierowanych do Sejmu i Senatu w czasie prac nad ustawą o policji ? powiedział Adam Bodnar po spotkaniu, które odbyło się 29 kwietnia w siedzibie RPO w Warszawie. Komisję reprezentowali: sprawozdawczyni Komisji Weneckiej prof. Regina Kiener (Uniwersytet w Zurichu), sprawozdawca Komisji Weneckiej prof. Iain Cameron (Uniwersytet w Uppsali), sprawozdawca Komisji Weneckiej prof. Ben Vermeulen (Uniwersytet w Amsterdamie) oraz doradca Sekretariatu ds. Prawnych Grigory Dikov. – Rozmowy były owocne i pożyteczne ? podkreślili po spotkaniu członkowie delegacji. – Członkowie delegacji mieli szczegółowe pytania, staraliśmy się na nie odpowiedzieć ? dodał Adam Bodnar. – Eksperci Komisji to wybitni znawcy tematu. Prof. Cameron jest na przykład jednym z największych znawców tematu kontroli nad służbami specjalnymi. Delegacja była doskonale zorientowana w temacie. – Zwracaliśmy w rozmowie także uwagę na zmiany Kodeksu postępowania karnego, które pozwalają korzystać z dowodów zdobytych w sposób nielegalny. Te zmiany wpływają na kontekst, w jakim należy rozpatrywać ustawę o policji – powiedział. Przedstawiciele Komisji Weneckiej poinformowali, że starają się, by raport został przedstawiony na sesji Komisji 10-11 czerwca.
