PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Stanisław Biernat: Cztery powody dla odmowy wywołania skutków prawnych przez postanowienie TK (K 29/23)
Postanowienie TK z dnia 14 grudnia 2023 zabezpiecza wniosek grupy posłów dotyczący mediów publicznych. Trybunał nakazał w tym postanowieniu Skarbowi Państwa powstrzymania się od wykonywania w praktyce wszelkich praw właścicielskich wobec publicznych spółek medialnych i ich zarządów.
Postanowienie to nie jest jednak zdolne do wywołania skutków prawnych ze względu na jego wady, które zostaną pokrótce przedstawione po kolei. Pominięte zostaną zgłaszane już w dotychczasowych dyskusjach argumenty z zakresu prawa korporacyjnego i postępowania cywilnego.
Po pierwsze,
sędzia Julia Przyłębska nie ma uprawnień do wykonywania funkcji prezesa Trybunału. Jej kadencja prezesa skończyła się bowiem 20 grudnia 2022 roku, czyli rok temu. Nie ma ona zatem kompetencji do wyznaczania składów orzekających, ustalania terminów posiedzeń i rozpraw oraz przewodniczenia w nich, udziału w wydawaniu orzeczeń, itd. Jej jedynym zadaniem jest zainicjowanie procedury wyłonienia kandydatów na stanowisko nowego prezesa (art. 11 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed TK) Wszelkie czynności dokonane przez Julię Przyłębską związane z omawianym postanowieniem, jak i samo postanowienie, są pozbawione znaczenia prawnego.
Po drugie,
w składzie orzekającym TK, który wydał omawiane postanowienie, znajdowała się osoba wybrana do Trybunału na zajęte już miejsce sędziowskie (Jarosław Wyrembak). Orzeczenie wydane w takim składzie jest niezgodne z wyrokiem TK w sprawie K 34/15 oraz z wyrokiem ETPC w sprawie Xero Flor przeciwko Polsce, nr 4907/18 oraz w sprawie M.L. przeciwko Polsce nr 40119/21. Warto zauważyć, że w dniu 13 grudnia 2023 r. Minister Spraw Zagranicznych zadeklarował członkom Komitetu Ministrów Rady Europy gotowość wykonania wyroków ETPC orzekających naruszenie przez Polskę art. 6 § 1 EKPC; wśród tych wyroków wymieniony został także wyrok w sprawie Xero Flor.
Po trzecie,
omawiane postanowienie zostało wydane w składzie 5 osobowym. Do tej pory postanowienia tego rodzaju były wydawane w pełnym składzie sędziów Trybunału, ze względu na ich szczególną zawiłość. Tym razem, Trybunał nie doszukał się takiej zawiłości, nie wyjaśniając motywów takiego rozstrzygnięcia (art. 37 ust. 1 pkt 1 lit. e/ ustawy o organizacji i trybie postępowania przed TK).
Po czwarte,
w omawianym postanowieniu, ani w jego uzasadnieniu nie została przekonująco wykazana konieczność zabezpieczenia wniosku do TK. Zabezpieczenie to ma polegać na pozbawieniu właściciela medialnych spółek – Skarbu Państwa – wykonywania wszelkich praw wobec tych spółek i ich zarządów na czas w praktyce niesprecyzowany.
W uzasadnieniu omawianego postanowienia powołane zostało natomiast, jako inspiracja, postanowienie TK z 30 listopada 2016 r., w sprawie K 34/15. W tamtym wcześniejszym postanowieniu Trybunał wezwał Sejm do powstrzymania się od dokonywania czynności zmierzających do wyboru sędziów TK do czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny ostatecznego orzeczenia w sprawie o sygn. akt K 34/15. Wspomniane orzeczenie miało być wydane (i zostało wydane) trzy dni później. Trybunał uzasadnił konieczność zabezpieczenia wniosku niebezpieczeństwem kryzysu konstytucyjnego.
Powołanie się w omawianym postanowieniu na postanowienie zabezpieczające w sprawie K 34/15 wymaga dwóch komentarzy:
(1) Przede wszystkim przemilczana została okoliczność, że postanowienie zabezpieczające w sprawie K 34/15 zostało przez Sejm zignorowane i ironicznie skomentowane przez posłów i innych polityków obozu rządzącego. Dodatkowe osoby zostały wybrane przez Sejm do Trybunału na początku grudnia 2016 r. na zajęte miejsce sędziowskie, inicjując w ten sposób kryzys konstytucyjny na ogromną skalę, którego coraz szersze skutki trwają do dzisiaj.
(2) Dwoje sędziów uczestniczących w składzie orzekającym, który wydał omawiane tu postanowienie w sprawie K 29/23: Krystyna Pawłowicz (sędzia sprawozdawca) i Stanisław Piotrowicz było w 2015 roku posłami. Aktywnie uczestniczyli w procedurze wybierania do Trybunału osób na zajęte miejsca sędziowskie, wraz ze zlekceważeniem zabezpieczenia zarządzonego w postanowieniu TK w sprawie K 34/15. Występuje zatem wyraźna dwoistość ich postaw, która pozwala zakwestionować bezstronność wymienionych sędziów, będącą składnikiem wymaganej przez Konstytucję niezawisłości sędziów Trybunału (art. 195).
Stanisław Biernat
Od Redakcji monitorkonstytucyjny.ue : Omawiane przez prof. Stanisława Biernata postanowienie – z uzasadnieniem – wciąż (jest 18 grudnia 2023 r.) nie jest opublikowane w Internetowym Portalu Orzeczeń Trybunału
Źródło: monitorkonstytucyjny.ue
Tytuł id redakcji poprawny.pl
