PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Rozmowa z sędzią Andrzejem Daczyńskim, wiceprezesem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, przewodniczącym Komisji Konstytucyjnej Drugiego Kongresu Prawników Wielkopolski. – Drugi Kongres Prawników Wielkopolski przebiega pod hasłem ?Jak podnieść świadomość prawną młodych Polaków?. Po raz pierwszy jednak pojawiają się zagadnienia konstytucyjne. W jakim celu?
– Ustalając zakres prac zespołu postanowiliśmy, że nie będziemy debatować tylko o nauczaniu konstytucji, ale o konieczności nabycia przez młodego człowieka wchodzącego w dorosłe życie wiedzy z zakresu szeroko pojętego prawa ustrojowego. Ustaliliśmy zakres piętnastu zagadnień, którymi nasz zespół się zajmuje, aby móc zająć końcowe stanowisko.
– Jakie to są zagadnienia?
– Zdaniem Zespołu Prawa Konstytucyjnego trzeba pochylić się nad takimi sprawami jak: pojęcie państwa, suwerenność, terytorium, obywatelstwo, mniejszości narodowe, ustrój, język urzędowy, barwy RP, godło, hymn; wolności prawa i obowiązki człowieka i obywatela; źródła prawa ? Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego; władza ustawodawcza; prezydent RP; Rada Ministrów i administracja rządowa; samorząd terytorialny, sądy i Krajowa Rada Sądownictwa; Prokuratura; Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu; Najwyższa Izba Kontroli; Rzecznik Praw Obywatelskich; finanse publiczne; stan nadzwyczajny, stan wojenny, stan wyjątkowy, stan klęski żywiołowej; niektóre formy współpracy międzynarodowej państwa.
– Bardzo szeroki katalog zagadnień…
– Uważamy, że młodzi ludzie wchodzący w dojrzale życie powinni mieć orientację w zakresie prawa ustrojowego. Jest to niezbędne minimum. Takie jest nasze założenie. Duża część z tych zagadnień jest zresztą przedmiotem nauczania młodzieży w szkołach. Rzecz jednak w tym, że młodzież ma kłopoty z należytym zrozumieniem poszczególnych instytucji składających się na prawo ustrojowe. Naszym zdaniem problem tkwi nie tylko w samej niełatwej przecież materii jaką jest prawo ustrojowe ale w sposobie nauczania tego prawa. Dlatego chcemy przy okazji zwrócić uwagę na problem sposobu nauki młodych ludzi, to jest konieczności wzbogacenia tej nauki przez odwoływanie się do konkretnych przykładów rzeczywistego zastosowania poszczególnych uregulowań prawnych i ich wpływu na życie młodego człowieka. Nie powinni tego przy tym robić przypadkowi ludzie z ?łapanki? będący na zastępstwie nauczyciela specjalizującego się w nauczaniu z zakresu prawa ustrojowego. Chcemy wyraźnie powiedzieć co młody człowiek wchodzący w dojrzałość powinien wiedzieć o organach państwa i jego ustroju. Nie jest naszym zadaniem wskazywanie jaki zakres tej wiedzy powinien być przekazany w szkole podstawowej, jaki w gimnazjum, a jaki w liceum. To należy do metodologów. Duży natomiast nacisk kładziemy na sposób przekazywania wiedzy o materii, która jest bardzo trudna. Uczenie się zagadnień ustrojowych nie jest ani popularne, ani chwytliwe. Trzeba przekonać młodego człowieka, że nie jest to tylko wkuwanie kolejnych definicji, ale że ta wiedza przekłada się na jego życie. W tym celu nie chcemy odczytywania podręcznikowych definicji, ale konkretnych przykładów, jak dany organ władzy wpływa na nasze życie.
– Jawi się tutaj szczególna rola Trybunału Konstytucyjnego.
– Nie wyobrażam sobie demokratycznego państwa prawa bez takiej instytucji. Sędziowie jednak stosunkowo rzadko zwracają się z wątpliwościami do Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie zbadania zgodności danego przepisu z Konstytucją. W praktyce sędziowie starają się zastosować różne metody wykładni, aby doprowadzić do wydania sprawiedliwego wyroku. Dopiero jeżeli możliwości wykładni nie dadzą się pogodzić z tym nadrzędnym celem, należy zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności danego przepisu z ustawą zasadniczą.
