PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Kilka tygodni temu pisaliśmy o wyroku ETPCz. który podkreślił niedopuszczalność przymusowego osadzania ludzi w domach opieki społecznej. Problem, wskazując na niekonstytucyjność działań, podnosi także HFPCz, która twierdzi, że procedura przymusowego umieszczania osób w dps narusza Konstytucję W świetle obowiązujących przepisów procedura umieszczania osób ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej narusza Konstytucję i Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych ? uważa HFPC. Fundacja wystąpiła do RPO z apelem o złożenie wniosku do TK o przeprowadzenie kontroli zgodności tych przepisów z Konstytucją, Europejską Konwencją Praw Człowieka i Konwencją o Prawach Osób Niepełnosprawnych.
Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego i ustawy o pomocy społecznej umożliwiają umieszczenie osoby ubezwłasnowolnionej w dps wbrew jej woli, gdy zgodę na umieszczenie wyrazi jej opiekun. W takiej sytuacji opiekun powinien uzyskać zgodę sądu opiekuńczego, jednak praktyka wskazuje, że nie zawsze ma to miejsce. Przepisy umożliwiają umieszczanie w domach pomocy społecznej również bez zgody opiekuna na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego. „Sama osoba całkowicie ubezwłasnowolniona nie ma prawa do zaskarżenia orzeczeń i decyzji, na podstawie których odbywa się umieszczenie w dps. Nie ma również żadnej procedury, za pomocą której osoba taka mogłaby domagać się kontroli sądowej legalności i zasadności ciągłego pobytu w domu pomocy społecznej” – wskazuje Marcin Szwed, prawnik HFPC.
HFPC podkreśliła, że te przepisy są niezgodne z Europejską Konwencją Praw Człowieka, co Europejski Trybunał Praw Człowieka potwierdził m.in. w wyroku w sprawie Kędzior przeciwko Polsce. ?Pomimo upływu dwóch lat od wydania wyroku, wadliwa procedura wciąż obowiązuje, co przyczynia się do napływu kolejnych skarg do ETPC? ? mówi Marcin Szwed. W wystąpieniu do RPO Fundacja wskazała, że samo usprawnienie procedury przymusowego umieszczania osób ubezwłasnowolnionych w dps nie zapewni pełnego poszanowania ich praw, do czego zobowiązuje Polskę Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych.
W tym celu niezbędne jest przeprowadzenie całościowej reformy systemu pomocy społecznej. Zdaniem HFPC należałoby odejść od zasady instytucjonalizacji w kierunku bardziej zindywidualizowanych mechanizmów wsparcia osób z niepełnosprawnościami, które umożliwiłyby im integrację ze społeczeństwem i środowiskiem lokalnym, a także chroniłyby ich wolność i prawo do prywatności. HFPC zaapelowała do RPO o wykorzystanie swojego autorytetu w celu skłonienia ustawodawcy do podjęcia niezbędnych kroków legislacyjnych w tym zakresie. Wystąpienie do RPO dostępne jest na stronie HFPCz.
