PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Prezentujemy całościowy projekt ustawy o Sądzie Najwyższym. Pierwotnie został on przedstawiony na Kongresie Prawników Polskich 24 czerwca 2023r. w Gdańsku. Projekty nie są projektami jakiejkolwiek opcji politycznej, to projekty społeczne, które powstały w ramach działań obywatelskich.
Są wkładem środowisk prawniczych skupiających osoby świadome odpowiedzialności za losy kraju w budowanie nowoczesnego państwa prawa stojącego na staży wolności i praw wszystkich swoich obywateli. W ten sposób realizujemy wyzwanie, że rządy prawa to wszystkich sprawa. Został przedyskutowany i opracowany przez zespół sędziów Izby Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego powołanych na stanowiska przed 2018 rokiem.
W uzasadnieniu projektu:
Część rozwiązań prawnych dotyczących sposobu funkcjonowaniaczęść rozwiązań prawnych dotyczących sposobu funkcjonowania Sądu Najwyższego, wywodząca się jeszcze z ustawy o Sądzie Najwyższym z 2002 r., wymaga po upływie 20 lat nowego spojrzenia i modyfikacji w celu stworzenia warunków do sprawniejszej realizacji powierzonych mu konstytucyjnie funkcji, z uwzględnieniem standardów wynikających z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1 Konwencjii art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych.
Rozwiązania zawarte w ustawie o Sądzie Najwyższym z 2017 r. mimo zaledwie kilkuletniego czasu obowiązywania były wielokrotnie nowelizowane, często z doraźnych przyczyn i w sposób naruszający podstawowe zasady legislacji. W połączeniu z przerwaniem kadencjii upolitycznieniem wyboru sędziowskiej części Krajowej Rady Sądownictwa doprowadziły one do nie mającego historycznego precedensu i wciąż pogłębiającego się kryzysu w funkcjonowaniu polskiego Sądu Najwyższego. Potwierdzeniem tego kryzysu są nie tylko stwierdzone naruszenia zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej i przysługujących stronom postępowań gwarancji w związku z postępowaniami toczącymi się przed Sądem Najwyższym, lecz także stale postępujące wydłużanie się czasu rozpoznawania spraw. Stan ten pociąga za sobą dalece szkodliwe konsekwencje dla obywateli – stron postępowań,wiarygodności Rzeczypospolitej Polskiej jako podmiotu prawa międzynarodowego, gospodarki, a także stabilności obrotu prawnegow ogólności.
Mankamenty ustawy o Sądzie Najwyższym z 2017 r.są na tyle głębokie, że ich usunięcie może nastąpić tylko i wyłącznie przez uchwalenie nowej ustawy. Skorygowania wymaga zwłaszcza myśl przewodnia, która stanowiła swoistą kanwę ustawy o Sądzie Najwyższym z 2017 r., a której treścią było dążenie do zwiększenia podatności Sądu Najwyższego na wpływy ze strony władzy politycznej i ograniczenie jegoorganizacyjnej i funkcjonalnej niezależności. Konieczne zmiany mają kompleksowy charakter i powinny odnosić się nie tylko do rozwiązań szczegółowych, lecz także do struktury Sądu Najwyższego. Powoduje to,że kolejna nowelizacja obowiązującej ustawy, w powiązaniu z liczbą jej dotychczasowych zmian, prowadziłaby do pogłębienia nieprzejrzystości stanu prawnego i nie odpowiadałaby wymaganiom techniki legislacyjnej.
Nowa ustawa o Sądzie Najwyższym powinna stanowić element szerszego pakietu ustaw reformujących sądownictwo powszechne i administracyjne w celu dostosowania obecnych wadliwych rozwiązań ustrojowych do wymagań wynikających z zasad i wartości konstytucyjnych oraz zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej określonych w art. 19 ust. 1 akapit 2 Traktatu o Unii Europejskiej, art. 6 ust. 1 Konwencjii art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych.
Należy zadbać o to, aby projekty te były ze sobą spójne zarówno w płaszczyźnie konkretnych rozwiązań, jak i siatki pojęciowej. Odnosi się to w szczególności do relacji między ustawą o Sądzie Najwyższym i ustawą regulującą ustrój sądów powszechnych, ponieważ ustawa o Sądzie Najwyższym nie stanowi regulacji całościowej, odsyłając w zakresie nieunormowanym do przepisów ustawy normującej ustrój sądów powszechnych.
