PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
We Wrocławiu odbył się „Okrągły stół środowisk prawniczych”, organizowany przez Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” przy wsparciu Środowiska Naukowego Uniwersytetu Wrocławskiego. Zapowiedziano powołanie federacji organizacji prawniczych i wymiaru sprawiedliwości.
Na zakończenie przyjęto dokument końcowy o następującej treści:
Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” oraz Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP od wielu miesięcy zwracały się o zwołanie okrągłego stołu z udziałem przedstawicieli wszystkich władz oraz środowisk prawniczych, którego celem miała być rzetelna debata o kształcie polskiego wymiaru sprawiedliwości oraz systemu ochrony prawa. Podobne apele wystosowały zgromadzenia kilkudziesięciu sądów okręgowych i apelacyjnych oraz Ogólnopolskie Zebrania Przedstawicieli Sądów Okręgowych i Apelacyjnych. Podjęcie dyskusji, o którą apelowały środowiska prawnicze, było szczególnie uzasadnione z uwagi na prace parlamentarne, prowadzone nad zmianami w obowiązujących regulacjach dotyczących w szczególności Prawa o ustroju sądów powszechnych. Stanowiły one szansę na opracowanie całkowicie nowych, przemyślanych rozwiązań prawnych, które po ponad 20 latach od transformacji ustrojowej doprowadziłyby do tego, że wymiar sprawiedliwości w Polsce spełniałby wymogi, stawiane demokratycznemu państwu prawa.
Szansa na rzetelną debatę została jednak zaprzepaszczona, ponieważ politycy zignorowali głos środowisk prawniczych, w tym ostrzeżenia przed zagrożeniami dla niezawisłości sądów. W toku prowadzonych prac nie ukrywano, że celem ustawy jest poddanie sądów i sędziów kontroli władz politycznych poprzez ich szersze podporządkowanie Ministrowi Sprawiedliwości. Rozwiązania zawarte w przyjętej ustawie zmieniającej Prawo o ustroju sądów powszechnych nie tylko nie przyczynią się do naprawy wymiaru sprawiedliwości, ale pogłębią istniejące patologie. Coraz silniejsze podporządkowanie organizacyjne sądów Ministrowi Sprawiedliwości i powoływanym przez niego dyrektorom, przyznanie mu prawa do dowolnego określenia kryteriów ocen sędziów, możliwość ustanowienia referendarza zwierzchnikiem sędziego oraz sprowadzenie uprawnień sędziowskich organów przedstawicielskich do wydawania jedynie niewiążących opinii również w tak istotnych sprawach jak obsada stanowisk prezesów sądów, prowadzi do dalszego ograniczania samodzielności ustrojowej władzy sądowniczej.
Rozpoczęta reforma Prokuratury nie została dokończona, ponieważ w ślad za realizacją politycznego postulatu rozdziału funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, akceptowanego przez środowisko, nie poszły realne działania. Pilną potrzebą jest podjęcie prac prowadzących do stworzenia silnej, nowoczesnej niezależnej i autonomicznej Prokuratury tak, aby mogła ona w sposób skuteczny realizować swoje zadania w zakresie ochrony prawa, w tym w szczególności zwalczania przestępczości. Konieczne jest przede wszystkim osadzenie instytucji Prokuratury w Konstytucji RP, zapewnienie jej autonomii budżetowej, bez której nie jest możliwe samodzielne funkcjonowanie, a także przyznanie Prokuratorowi Generalnemu inicjatywy ustawodawczej.
Jako uczestnicy wrocławskiego spotkania apelujemy o zwołanie Okrągłego Stołu dla Wymiaru Sprawiedliwości z udziałem przedstawicieli wszystkich władz, a także środowisk naukowych i prawniczych, celem wypracowania optymalnego modelu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce. W naszej ocenie istnieje pilna potrzeba powołania specjalnej komisji kodyfikacyjnej, zadaniem której byłoby opracowanie całkowicie nowych projektów ustaw regulujących kompleksowo funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości i prokuratury. Jednocześnie zapowiadamy powołanie federacji organizacji prawniczych i pracowników wymiaru sprawiedliwości, której celem będą wspólne działania na rzecz właściwego funkcjonowania demokratycznego państwa prawa.
