PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Zespół ds. Prawa Cywilnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” przygotował stanowisko – opinię w sprawie proponowanych zmian kodeksu postępowania cywilnego. Projekt ten jest obecnie na etapie prac rządowych, nie trafił jeszcze do Sejmu. Jest więc z nami konsultowany w odpowiednim terminie, umożliwiającym konstruktywną współpracę. Opiniowana zmiana k.p.c. jest konsekwencją przyjęcia nowych Rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2012 r. w sprawi jurysdykcji i uznawania orzeczeń saądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 606/2013 z 12 czerwca 2013r. w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych.
Oba te akty wprowadzają system automatycznej wykonalności orzeczeń sądowych, ugód sądowych, a także dokumentów urzędowych pochodzących z innych państw członkowskich.
Przedstawiamy stanowisko „Iustitii” przekazane Ministrowi Sprawiedliwości. Stanowisko Stowarzyszenia Sędziów Polskich ?Iustitia? wobec projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego … (wpisanego do wykazu prac rządu pod nr UC 129) Po zapoznaniu się z opiniowanym projektem należało stwierdzić, iż: – nowelizacja jest konieczna ze względu na przyjęcie w ramach UE nowych rozporządzeń regulujących wykonywanie tytułów wykonawczych wydanych w jednym z państw członkowskich na terytorium innych państw członkowskich, tj. rozporządzenia PE i Rady (UE) nr 1215/2012 i 606/2013, – słusznie przy okazji wprowadzenia implementacji ww. rozporządzeń do polskiego porządku prawnego uregulowano jednolicie i w jednym miejscu kwestię uznawania i wykonywania orzeczeń, ugód i dokumentów urzędowych pochodzących z państw członkowskich UE w odniesieniu do wszystkich rozporządzeń unijnych regulujących wykonywanie tytułów wykonawczych wydanych w jednym z państw członkowskich na terytorium innych państw członkowskich (w tym czterech rozporządzeń już obecnie obowiązujących), przez co system prawny jest bardziej przejrzysty i spójny, – słusznie zrezygnowano z potrzeby nadawania w Polsce tytułom wykonawczym pochodzącym z innych państw członkowskich UE klauzuli wykonalności, co stanowi rzeczywistą realizację zamysłu prawodawcy unijnego zniesienia procedury exequatur w ramach UE w coraz większej kategorii spraw; jak słusznie zauważono w uzasadnieniu projektu, przyczyni się to odciążenia obowiązkami sądów oraz przyśpieszenia i ułatwienia uzyskania zaspokojenia przez wierzycieli w sprawach transgranicznych, – to czy dla dłużnika zamieszkałego w Polsce uregulowana w nowych przepisach procedura odmowy uznania/wykonania orzeczenia (lub innego tytułu wykonawczego) z innego państwa członkowskiego okaże się wystarczającym środkiem ochrony dłużnika przed bezpodstawną egzekucją okaże się w praktyce ? dla takiej oceny konieczne byłoby przeprowadzenie badań porównawczych podobnych rozwiązań stosowanych w innych państwach członkowskich UE; pewne jest to, że po wprowadzeniu nowych przepisów ciężar wykazywania aktywności w zakresie ochrony przed niesłusznymi roszczeniami został przerzucony na dłużnika, – ciągłe poszerzanie regulacji europejskich w zakresie uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych, ugód i innych dokumentów urzędowych wymaga od organów je stosujących (sądów, komorników) coraz większej znajomości regulacji unijnych, które stosowane są przecież bezpośrednio – co przy sposobie ich redagowania nie jest rzeczą łatwą ? albowiem regulacje krajowe (k.p.c.) są w tym zakresie jedynie uzupełniające i marginalne ? jest to znak czasów i ciągłego rozwoju gospodarczego oraz przepływu osób i kapitału we współczesnym świecie. Powyższe wskazuje, że omawiana zmiana przepisów co do zasady jest konieczna i należy ją aprobować. Na pewno można docenić redakcję opiniowanego projektu. Widoczny jest zamysł wykonania tego niełatwego zadania. Niezależnie od podjętych wyborów, które tu należało dokonać, by zoptymalizować oczywiste trudności, możliwa jest jednak refleksja ogólniejsza nad skomplikowaniem współczesnego prawa. Zrozumiałe jest dążenie, by kodeks postępowania cywilnego nie był rozbudowywany nadmiernie. Jednak redakcja przepisów przez odwołanie się do regulacji, zawartej w innym akcie prawnym (rozporządzeniu unijnym), stanowiącej w ten sposób nierozerwalny element uzupełniający treść kodeksową – jest niewątpliwie utrudnieniem dla odbiorcy prawa. Uważamy, że ważne jest, by zasygnalizować, iż z pewnością problemem dla obywateli będzie odnalezienie się w sytuacji prawnej, objętej omawianą regulacją. Znanym faktem jest niedostateczna świadomość prawna, widoczna na kanwie postępowań krajowych. Powstaje pytanie, na jakie wsparcie będą mogli liczyć, gdy dotknie ich orzeczenie z innego systemu prawnego. Dla samych stosujących prawo nie będzie to łatwe zadanie. Tym nowym rozwiązaniom powinny zatem towarzyszyć działania umożliwiające sprawne korzystanie z ich wprowadzenia, gdyż inaczej nie spełnią zakładanej dla nich roli i mogą być dotkliwe dla obywateli, którym z założenia miały służyć. Na marginesie, abstrahując od przedmiotu opinii, można zauważyć ciekawą regulację dotyczącą formularzy w art. 795 4 § 3 k.p.c., iż jeśli wniosek nie jest sporządzony na przewidzianym formularzu, to powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego oraz wskazywać okoliczności sprawy. Mimo wielu lat, jakie upłynęły od czasu wprowadzania do k.p.c. obowiązku posługiwania się w pewnych wypadkach formularzami, wciąż widoczne są problemy w przestrzeganiu wymogu korzystania z nich, jak i nieumiejętność posługiwania się. Wprowadzenie co do nich podobnej regulacji, mogłoby być pomocne dla sprawności toku postępowania.
W imieniu Zespołu ds. Prawa Cywilnego,pPrzewodnicząca Hanna Kaflak-Januszko
