PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Krajowa Rada Sądownictwa negatywnie oceniła kierunek zmian legislacyjnych zmierzający do istotnego obniżenia opłat za czynności adwokackie i radcowskie zarówno gdy pomoc prawna świadczona jest z wyboru, jak i z urzędu. – Biorąc pod uwagę prowadzone obecnie prace legislacyjne, które zmierzają do ustalenia minimalnego wynagrodzenia za pracę
na poziomie 12 zł brutto za godzinę oraz uwzględniając poziom proponowanych opłat i stawek minimalnych, może okazać się, że adwokaci i radcy prawni będą zmuszeni świadczyć pracę poniżej wynagrodzenia minimalnego, w szczególności, gdy pomoc prawna jest przez nich świadczona z urzędu ? czytamy w opinii.
KRS zakwestionowała zastosowany w rozporządzeniach automatyzm przy ustalaniu wysokości opłat, w szczególności gdy wysokość opłaty zależy wyłącznie od wartości przedmiotu sporu, pomijając całkowicie nakład pracy pełnomocnika. Rada jest zdania, że prace nad nowym rozporządzeniem są dobrą okazją do analizy i oceny wszystkich przepisów obecnie obowiązujących rozporządzeń, wskazuje m.in., iż katalog spraw wymaga rozszerzenia. Rada zwraca również uwagę, że uzasadnienia projektów oparte zostały na błędnych założeniach, że koszty adwokackie lub radcowskie przysługują pełnomocnikowi procesowemu. KRS przypomina, że w rzeczywistości sąd zasądza koszty procesu na rzecz strony wygrywającej sprawę sądową, a nie jej pełnomocnika.
Także opinia Krajowej Rady Radców Prawnych sprawie projektów rozporządzeń ministra sprawiedliwości dot. opłat za czynności radców prawnych jest negatywna. Radcy podzielają stanowiska innych środowisk prawnych wskaując,że:
Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w przedstawionym stanowisku wskazała m.in., że stawki przedstawione w projekcie rozporządzenia znacząco odbiegają od stawek rynkowych za prowadzenie poszczególnych rodzajów spraw i z tych względów należałoby rozważyć, czy taka regulacja nie stawia w niekorzystnej sytuacji strony wygrywającej proces i nie ogranicza dostępu do profesjonalnej pomocy prawnej osobom będącym w przeciętnej sytuacji majątkowej. Ponadto, w stanowisku tym podniesiono również, że uwzględnienie trudnej sytuacji majątkowej stron postępowania następuje w trybie art. 102 k.p.c., a zróżnicowana sytuacja materialna społeczeństwa nie uzasadnia ogólnego obniżania opłat za czynności profesjonalnych pełnomocników. Za niewłaściwe uznano również ustalanie wysokości opłat w przypadku spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w taki sposób, aby były zgodne z aktualnym systemem teleinformatycznym, który ma przecież służyć realizacji celów postępowania, nie zaś je wyznaczać.
W opinii Sądu Najwyższego zasadność obniżenia stawek opłat za czynności radców prawnych może budzić wątpliwości ze względu na to, że kwoty zasądzane tytułem zwrotu kosztów procesu powinny odpowiadać rynkowym stawkom wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika. Zastrzeżenia zgłoszono również do wysokości niektórych zaproponowanych stawek, które istotnie odbiegają od stawek rynkowych (stawki w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz spraw z zakresu stosunków małżeńskich, stawki w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym). Odnosząc się do rozporządzenia dot. tzw. stawek z urzędu, krytycznie oceniono powrót do poprzednio obowiązującego mechanizmu ustalania wysokości opłaty, wskazując na brak uzasadnienia takiego działania. W uwagach wpływających od prezesów poszczególnych sądów zwracano uwagę na oderwanie proponowanych projektem stawek od stawek rynkowych, nieuzasadnione zróżnicowanie stawek wynagrodzenia w zależności od źródła umocowania pełnomocnika, iluzoryczność zwrotu kosztów procesu stronie wygrywającej spór, a także na nieadekwatną wysokość stawek w poszczególnych rodzajach spraw m.in. w sprawach z zakresu prawa pracy
