PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Więźniowie odbywający karę pozbawienia wolności alarmują urząd RPO o problemie dotyczącym uzyskania odpisu skróconego aktu urodzenia, niezbędnego do wstąpienia w związek małżeński. Skarżący przebywający w zakładach karnych otrzymują z urzędów stanu cywilnego informacje, że konieczne jest uiszczenie 22 zł za odpis skróconego aktu urodzenia. Jednak osoby przebywające w zakładach karnych często nie mają środków na uiszczenie wyżej wspomnianych kwot. Wówczas zwracają się do właściwych kierowników u.s.c. z prośbą o zwolnienie z opłaty skarbowej. Urzędnicy natomiast, kierując się przepisami ustawy żądają od nich zaświadczeń potwierdzających fakt korzystania ze świadczeń opieki społecznej. Brak takiego zaświadczenia, bądź przesyłanie zaświadczeń potwierdzających korzystanie ze świadczeń w innym okresie, powoduje odmowę zwolnienia z opłaty skarbowej. Mimo, że powyższe działanie urzędników uznać można za zgodne z obowiązującymi przepisami, zwłaszcza z przepisami ustawy o opłacie skarbowej, jednak skutek tego działania dotykającego osób ubogich, budzi poważne wątpliwości Rzecznika. Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Tym samym oznacza to, że osoby skazane, przebywające w zakładach karnych, niemające dochodu, nie mogą zostać zwolnione z ponoszenia opłat skarbowych.
Zdaniem Rzecznika przepis ten różnicuje w sposób nieuzasadniony sytuację osób znajdujących się w trudnych warunkach. Wyklucza bowiem spoza zasięgu jego działania osoby odbywające karę pozbawienia wolności (warto wskazać, że osoby tymczasowo aresztowane mają zawieszone prawo do świadczeń z pomocy społecznej), które są ubogie. Podkreślić należy, że Rzecznikowi nie chodzi o przyznanie osobom odbywającym karę pozbawienia wolności prawa do świadczeń z opieki społecznej, ale o prawo do traktowania na równi z osobami znajdującymi się w jednakowo ciężkiej sytuacji majątkowej w zakresie zwolnienia od ponoszenia opłat skarbowych za niektóre czynności. Analizując treść art. 7 ustawy o pomocy społecznej, wymieniającego przykładowo kategorie osób, którym przysługuje pomoc, można stwierdzić, że uprawnione do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej są osoby znajdujące się w szczególnie trudnej sytuacji, nie mogące zdobyć środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb.
Pozostawienie osób odbywających karę pozbawienia wolności poza zakresem zwolnień określonych w ustawie o opłacie skarbowej, niebędących w stanie przez to uiścić opłaty za realizację czynności potwierdzających ich stan cywilny, uniemożliwia im realizację prawa określonego w art. 47 Konstytucji RP (prawa do ochrony prawnej życia rodzinnego oraz do decydowania o swoim życiu osobistym).
RPO zwrócił się do Jana Vincenta ? Rostowskiego, ministra finansów o rozważenie powyższej sprawy, a także – jeżeli resort finansów podzieliłby Pan uwagi – o podjęcie działań w celu zmiany kwestionowanych przepisów.
